Mercredi15Mai7ème Semaine de Pâques White
[Sainte Denise
Mémoire Facultative]
[Dédicace de la Cathédrale de Jacmel (Pr. D. H.)
Mémoire Facultative]

HPremier quartier
"Femme, voici ton fils ! - Voici ta mère!" ~ Mèsi Bondié pou sékou Manman Notre-Dame !

 

KATÉCHISM L'ÉGLIZ KATOLIK-LA

Gid

KATRIYÈM PATI
Priyè krétyin-an

PRÉMIÉ SÉKSION
Priyè-a nan lavi krétyin-an

2558     « Ala li gran, mistè lafoua-a ! ». L’Égliz-la déklaré-l nan Sinbòl Apot-yo (prémié pati) épi li sélébré-l nan litiji sakréman-yo (dézièm pati), pou lavi fidèl-yo vîn konfòm ak Kris-la nan Éspri-Sin-an pou gloua Bondié Papa-a (touazièm pati). Sé poutèt sa mistè sa-a égzijé pou fidèl-yo kouè-l, pou yo sélébré-l épi pou yo viv dapré li nan yon rélasion vivan épi pèsonèl avèk Bondié ki vivan é ki vré-a. Rélasion sa-a sé priyè-a.

Kisa priyè-a yé ?

« Pou mouin, priyè-a sé yon élan kè-a, sé yon voyé jé gadé sièl-la tou sinpléman, sé yon rèl rékonésans ak rinmin ni nan éprèv ni nan kè kontan » (Ste. Thérèse de l’Enfant-Jésus, ms. autob. C 25r).

Priyè-a tankou yon kado Bondié

2559      « Priyè-a sé lévé léspri-a monté nan Bondié : oubyin sé mandé Bondié bagay ki konvnab-yo » (S. Jean Damascène, f. o. 3, 24 : PG 94, 1089D). Apati ki koté n-ap palé lè n-ap priyé ? Èské sé apati rotè ògèy-nou épi pròp volonté-nou oubyin « nan bafon-yo » (Ps 130, 14) ak yon kè ki rabésé épi ki krazé ? Sé moun ki rabésé-a y-ap lévé anlè (cf. Lc 18, 9-14). Umilité-a sé fondman priyè-a. « Nou pa konnin kijan pou nou priyé » (Rm 8, 26). Umilité-a sé dispozision pou résévoua kado priyè-a gratis : moun-nan ap mandé Bondié fè-l lacharité (cf. S. Augustin, serm. 56, 6, 9 : PL 38, 381).
¬ [2613] [2736]

2560      « Si-ou té konnin kado Bondié-a ! » (Jn 4, 10). Présizéman, mèvèy priyè-a sé la li révélé, bò kot pui-a koté nou vîn chèché dlo nou bézouin-an : sé la Kris-la vîn rankontré tout moun kòm kréatu, sé li-minm an prémié k-ap chèché nou épi ki mandé nou bouè. Jézu souaf, démann li-a vîn soti nan profondè Bondié ki déziré nou. Priyè-a, kit nou konn sa, kit nou pa konn sa, sé rankont ant souaf Bondié-a ak souaf nou-an. Bondié souaf nou souaf li (cf. S. Augustin, quæst. 64, 4 : PL 40, 56).

2561     « Sé ou minm pétèt ki t-a mandé-l, épi li t-a ba-ou dlo vivan-an » (Jn 4, 10). Priyè démann nou-an, yon fason moun pa t-a pansé, sé yon répons li yé. Répons nou bay plint Bondié vivan-an : « Yo té abandoné-m, mouin minm sous dlo vivan-an, pou yo t-al fouyé pou yo sitèn fann, sitèn ki pa kapab kinbé dlo » (Jr 2, 13), répons lafoua-a bay Promès sové-a (salu-a) ki gratis-la (cf. Jn 7, 37-39 ; Is 12, 3 ; 51, 1), répons rinmin-an bay souaf sèl Pitit-la (cf. Jn 19, 28 ; Za 12, 10 ; 13, 1).

Priyè-a tankou yon Alians

2562     Koté priyè moun-nan vîn soti ? Kèlkésoua langaj priyè-a (jès épi paròl), sé tout moun-nan k-ap priyé. Min pou indiké koté priyè-a soti-a, Sint-Ékritu-yo palé pafoua osijè nanm-nan oubyin osijè léspri-a, pi souvan osijè kè-a (plis pasé mil foua). Kè-a priyé. Si li louin Bondié, éksprésion priyè-a vid.

2563     Kè-a sé kay koté mouin yé-a, koté mouin abité-a (dapré éksprésion sémitik-la oubyin biblik-la : koté « mouin désann-nan »). Li sé pouin santral-nou ki kaché-a, sa ni rézon-nou ni rézon lòt moun-yo pa kapab konprann-nan ; sé sèlman Éspri Bondié-a ki kapab sondé-l épi konnin-l. Sé koté désizion pran, nan pi gran profondè tandans psichik nou-yo. Sé koté vérité-a yé, koté nou chouazi lavi oubyin lanmò. Sé koté rankont-la fèt, poutèt kòm sé dapré pòtré Bondié nou yé, nou viv nan rélasion : sé koté Alians-la fèt.
¬ [368] [2699] [1696]

2564     Priyè krétyin-an sé rélasion Alians ant Bondié ak moun-nan nan Kris-la. Sé aksion Bondié ak moun-nan ; li jayi sot nan Éspri-Sin-an ak nan nou, li totalman dirijé kot Papa-a, ansanm ak volonté moun Pitit Bondié-a ki tounin moun-nan.

Priyè-a tankou yon Kominion

2565     Nan Nouvo Alians-la, priyè-a sé rélasion vivan pitit Bondié-yo avèk Papa-a ki bon san limit-la, avèk Pitit li-a Jézu-Kri épi avèk Éspri-Sin-an. Lagras Rouayòm-nan sé « kontanplasion pouvoua-roua Sint Trinité-a […] ki fè tout sa-l yé antré nan tout léspri-nou » (S. Grégoire de Naz., or. 16, 9 : PG 35, 954C). Konsa lavi priyè-a sé abitué rété nan prézans Bondié ki toua foua Sin-an épi nan kominion avèk li. Kominion lavi sa-a toujou posib, paské, palintèmédiè Batèm-nan, nou vîn fè youn ak Kris-la (cf. Rm 6, 5). Priyè-a sé yon priyè krétyin nan mézi li sé kominion ak Kris-la épi li gayé nan l’Égliz-la ki kò li-a. Dimansion-l yo sé dimansion rinmin Kris-la (cf. Ep 3, 18-21).
¬ [260] [792]

 

Gid

PRÉMIÉ CHAPIT
Révélasion priyè-a
Sé tout moun yo rélé pou priyé

2566     Moun-nan ap chèché Bondié. Bondié rélé tout sa-k égzisté palintèmédiè kréasion apati anyin-an pou-l vîn nan égzistans-la. Moun-nan, ki kouroné ak gloua épi onè (cf. Ps 8, 6), apré anj-yo, kapab rékonèt kijan Non Granmèt-la gran sou tout tè-a (cf. Ps 8, 2). Moun-nan, minm apré li fîn pèdi résanblans-li ak Bondié poutèt péché-a, li kontinué égzisté dapré pòtré Kréatè-l la. Li konsèvé anvi Kréatè-a ki rélé-l pou-l égzisté-a. Tout rélijion-yo témouagné réchèch ésansièl-la kay moun-nan (cf. Ac 17, 27).
¬ [296] [355] [28]

2567     Sé Bondié, an prémié, k-ap rélé moun-nan. Kit moun-nan bliyé Kréatè-l la, kit li kaché figi-l louin-l, kit l-ap kouri dèyè zidòl li-yo, kit l-ap akizé Bondié ki t-a abandoné-l, Bondié vivan ki vré-a san-l pa janm fatigé ap rélé moun-nan vîn nan mistè rankont priyè-a. Démach rinmin Bondié fidèl sa-a sé toujou li-minm ki prémié nan priyè-a, démach moun-nan sé toujou yon répons. Nan mézi Bondié révélé tèt-li épi l-ap révélé moun-nan bay moun-nan, priyè-a parèt tankou yon apèl youn ap fè lòt, tankou alé-vini (dram) yon Alians. Palintèmédiè paròl-yo épi aksion-yo, kè-a angajé nan alé-vini (dram) sa-a ki dévoualé palintèmédiè tout istoua salu-a.
¬ [30] [142]

ATIK 1
Nan Ansyin Téstaman-an

2568     Révélasion priyè-a nan Ansyin Téstaman-an inskri ant tonbé moun-nan tonbé-a ak lévé li lévé-a, ant doulè apèl Bondié ap fè prémié pitit li-yo: « Koté-ou ? […] Pouki sa ou fè sa-a ? » (Gn 3, 9. 13) épi répons sèl Pitit-la antan l-ap antré sou tè-a (« Min m-ap vini, […] Bondié, pou-m fè volonté-ou » : He 10, 7 ; cf. 10, 5-7). Konsa priyè-a fè youn ak istoua moun-yo, li sé rélasion ak Bondié nan événman istoua-a.
¬ [410] [1736] [2738]

Kréasion-an – sous priyè-a

2569     Sé toudabò apati réalité ki soti nan kréasion-an yo viv priyè-a. Nèf prémié chapit Jénèz-la dékri rélasion sa-a avèk Bondié kòm ofrann prémié bèt ki fèt nan bann mouton Abèl-la (cf. Gn 4, 4), kòm invokasion Non Bondié-a pou Énòk (cf. Gn 4, 26), kòm yon « maché ak Bondié » (Gn 5, 24). Ofrann Noé-a té « fè Bondié plézi », Bondié té béni-l épi palintèmédiè-l li té béni tout kréatu-yo (cf. Gn 8, 20 – 9, 17), paské kè-l té kòrèk épi antié ; li-minm tou « li té maché ak Bondié » (Gn 6, 9). Kalité priyè sa-a yon gran kantité moun ki kòrèk nan tout rélijion-yo té viv li.
¬ [288] [58]

     Nan Alians li ki pap kasé ak tout nanm vivan-yo (cf. Gn 9, 8-16), Bondié toujou rélé moun-yo pou yo priyé-l. Min sé sitou apati papa-nou Abraam yo révélé priyè-a nan Ansyin Téstaman-an.
¬ [59]

Promès-la épi priyè lafoua-a

2570     Tousuit lè Bondié rélé-l, Abraam té pati « jan Granmèt-la té pasé-l lòd-la » (Gn 12, 4) : kè-l totalman « soumèt bay paròl-la », li obéyi. Kè ki kouté-a, k-ap désidé dapré Bondié-a, sé sa ki ésansièl pou priyè-a, paròl-yo rélatif. Min priyè Abraam-nan sé nan aksion-l yo li éksprimé toudabò : moun ki konn fè silans, li konstrui yon otèl pou Granmèt-la nan chak étap [vouayaj li-a]. Sé pita sèlman prémié priyè li fè ak paròl pral parèt : yon plint voualé koté l-ap raplé Bondié promès li té fè-l yo li pa ouè k-ap réalizé (cf. Gn 15, 2-3). Konsa, dépi nan kòmansman-an, gin youn nan aspè dramatik priyè-a ki parèt : éprèv lafoua nan fidélité Bondié-a.
¬ [145]

2571     Antan-l kouè nan Bondié (cf. Gn 15, 6), antan-l maché nan prézans Bondié épi nan Alians avèk li-a (cf. Gn 17, 1-2), Patriarch-la té paré pou-l résévoua Vizitè ki spésial-la nan tant li-a : sa-a sé akèy ékstraòdinè-a nan Manbré, k-ap préparé Anonsiasion vrè Pitit Promès-la (cf. Gn 18, 1-15 ; Lc 1, 26-38). Dépi lè sa-a, kè Abraam, lè Bondié konfié-l projè-l té ginyin-an, té konfòmé-l ak konpasion Granmèt-la aléga moun-yo épi li té ozé intèsédé pou yo avèk yon konfians ki gin odas (cf. Gn 18, 16-33).
¬ [494] [2685]

2572     Kòm dènié nétouayaj (purifikasion) lafoua-l la, yo mandé-l « li minm ki té résévoua promès-yo » (He 11, 17), pou-l sakrifié pitit Bondié té ba li-a. Lafoua-l pa fébli : « Sé Bondié k-ap okipé késion bèt y-ap touyé pou sakrifis antié-a, pitit mouin » (Gn 22, 8), « li té konsidéré Bondié gin pouvoua ata pou-l résisité moun sot nan pami mò-yo » (He 11, 19). Konsa papa moun ki kouè-yo vîn konfòm ak résanblans Papa-a ki pa épagné pròp Pitit li-a, min ki té rinmèt-li pou nou tout (cf. Rm 8, 32). Priyè-a réfè moun-nan dapré résanblans Bondié épi li fè-l patisipé nan puisans rinmin Bondié-a ki sové pakèt moun-yo (cf. Rm 4, 16-21).
¬ [603]

2573     Bondié rénouvlé Promès li-a bay Jakòb, papa douz tribu (ras fanmi) Israèl-yo (cf. Gn 28, 10-22). Anvan li t-al afronté frè-l la Ézayu, li konbat tout lannuit ak yon « moun » étranj ki pa-t vlé révélé-l non-l, min ki té béni-l anvan-l kité-l douvanjou. Tradision spirituèl l’Égliz-la ouè nan istoua sa-a sinbòl priyè-a kòm yon konba lafoua-a épi yon viktoua pèsévérans-la (cf. Gn 32, 25-31 ; Lc 18, 1-8).
¬ [162]

Moyiz épi priyè médiatè-a

2574     Lè Promès-la té kòmansé réalizé (Pak-la, Égzòd-la, kado Laloua-a épi konklizion Alians-la), priyè Moyiz-la trasé yon modèl priyè intèsésion ki touché kè-nou épi k-ap réalizé nèt nan « yon sèl intèmédiè ki ginyin ant Bondié ak lézòm, moun sa-a, ki Kris la, Jézu » (1 Tm 2, 5).
¬ [62]

2575     La-a tou, sé Bondié ki pran dévan. Li rélé Moyiz nan mitan  touf rajé-a k-ap flanbé san-l pa fè sann-nan (cf. Ex 3, 1-10). Événman sa-a, nan tradision spirituèl juif-la épi krétyin-an, rété kòm youn nan prémié modèl-yo pou priyè-a. Réyèlman, si « Bondié Abraam-nan, Bondié Izaak-la épi Bondié Jakòb-la » rélé Moyiz sèvitè-l la, sèké li-minm li sé Bondié vivan-an ki vlé lavi pou moun-yo. Li révélé tèt-li pou-l sové yo, min li pap sové yo li-minm pou kont-li nèt ni malgré yo-minm : Li rélé Moyiz pou-l voyé-l, pou-l asosié-l nan konpasion-l nan, nan travay sové yo-a. Sé tankou yon siplikasion Bondié ap fè anndan mision sa-a épi Moyiz, aprè yon diskision ki long, ajisté volonté-l ak volonté Bondié Sovè-a. Min nan dialòg sa-a koté Bondié bay tèt-li, Moyiz aprann priyé tou : l-ap éséyé ralé kò-l, li mété objéksion, sitou li pozé késion, épi sé pou réponn késion-l nan Granmèt-la konfié-l Non-l yo pa kapab palé-a ki pral révélé nan gran aksion-l yo.
¬ [205]

2576     « Granmèt-la minm té konn ap palé avèk Moyiz fas-a-fas, tankou yon moun konn palé avèk zanmi-l » (Ex 33, 11). Priyè Moyiz-la sé modèl priyè kontanplatif-la ki fè sèvitè Bondié-a fidèl nan mision-l nan. Anpil foua épi pandan yon tan ki long, Moyiz té « fè konvèsasion » ak Granmèt-la, antan-l monté sou mòn-nan pou-l kouté-l épi sipliyé-l, antan-l désann al kot pèp-la pou-l répété paròl Bondié-l la ba li épi pou gidé-l. « Li minm ki fidèl anpil nan tout kay mouin-an, sé bouch a bouch mouin palé avèk li, sé aklè » (Nb 12, 7-8), « sèké Moyiz sé té yon moun ki té dou anpil, pi plis pasé tout moun ki abité sou tè-a » (Nb 12, 3).
¬ [555]

2577     Nan intimité sa-a avèk Bondié fidèl-la, ki pa présé fè kòlè épi ki plin rinmin (cf. Ex 34, 6), Moyiz té jouinn fòs ak pèsévérans intèsésion-l nan. Li pap priyé pou tèt pa-l, min pou pèp-la Bondié té pran-an. Déja nan batay kont Amalèk-la (cf. Ex 17, 8-13) oubyin pou rivé jouinn gérizon Miriam (cf. Nb 12, 13-14), Moyiz ap intèsédé. Min sé sitou apré apostazi pèp-la « li té kanpé nan moman déstriksion-an » dévan fas Bondié (Ps 106, 23) pou-l sové pèp-la (cf. Ex 32, 1 – 34, 9). Diskision priyè-l yo (intèsésion-an sé yon konba an sékrè tou) ap inspiré odas moun ki t-ap priyé tout bon-yo nan Israèl, tankou nan l’Égliz-la tou : Bondié sé rinmin, sé poutèt sa li kòrèk épi fidèl ; li pa kapab an kontradiksion ak pròp tèt-li, li doué sonjé mèvèy li té fè-yo, késion-an sé osijè gloua-l : li pa kapab abandoné pèp ki poté Non-l nan.
¬ [210] [2635] [214]

David épi priyè roua-a

2578     Priyè pèp Bondié-a pral élaji anba lonbraj tant Bondié-a, Arch-d-Alians-la épi, apré sa, Tanp-la. Sé gid pèp-la toudabò – Pastè-yo épi Profèt-yo – ki pral aprann li priyé. Lè Samuèl té timoun, li té sètènman aprann nan min manman-l kijan pou-l « kanpé dévan Granmèt-la » (cf. 1 S 1, 9-18) épi nan min prèt Éli kijan pou-l kouté paròl li-a : « Palé, Granmèt, paské sèvitè-ou ap kouté » (1 S 3, 9-10). Apré sa li-minm tou l-ap konnin valè ak inpòtans intèsésion-an : « Kanta mouin minm fò bagay sa-a rét louin-m pou-m pa fè péché kont Granmèt la, pou-m pa sispann lapriyè pou nou, pou-m fè nou aprann chémin ki bon-an épi ki douat-la » (1 S 12, 23).

2579     David sé té roua ki dépasé tout lòt-yo « dapré kè Bondié », gadyin ki priyé pou pèp li-a épi nan non pèp-la, li-minm ki pral tounin modèl priyè pèp-la nan soumèt volonté-l bay Bondié, nan louanj ak pénitans. Priyè-l la, kòm moun Bondié bay onksion-an, sé té rété kolé fidèl sou Promès Bondié-a (cf. 2 S 7, 18-29), antan-l rinmin ak konfians épi li kontan nan Sa-a ki sèl Roua-a épi Granmèt-la. Nan psòm-yo, David, anba souf inspirasion Éspri-Sin-an, sé prémié Profèt priyè juif-la ak priyè krétyin-an. Priyè Kris-la, véritab Mési-a épi Pitit David-la, pral révélé sans priyè-l la épi akonpli-l.
¬ [709] [436]

2580     Tanp Jéruzalèm-nan, kay priyè David té vlé bati-a, sé travay pitit li-a, Salomon, l-ap yé. Priyè Dédikas Tanp la (cf. 1 R 8, 10-61) apuiyé nan Promès Bondié-a épi nan Alians li-a, nan prézans aktif Non li-a nan mitan pèp li-a épi nan fè sonjé gran aksion Égzòd-la. Lè sa-a Roua-a lévé min nan sièl-la épi li priyé Granmèt-la pou pròp tèt pa-l, pou tout pèp-la, pou jénérasion k-ap vini-yo, pou padon péché yo épi pou sa yo bézouin chak jou-yo, pou tout nasion-yo kapab konnin sé li-minm sèl ki Bondié épi kè pèp li-a sé pou li nèt alé.
¬ [583]

Éli, Profèt-yo épi konvèsion kè-a

2581     Pou pèp Bondié-a, Tanp-la té doué koté yo aprann li priyé : pélérinaj, fèt, sakrifis, ofrann asouè-a, ansan, pin « yo prézanté-yo », tout sign ki montré kijan li sin, kijan li gin gloua, Bondié ki Anro nèt-la épi ki toupré-a, sé apèl ak chémin priyè yo té yé. Min répétision rit-yo té trinnin pèp-la anpil foua nan yon sèvis ki té trò sou déyò sèlman. Édikasion lafoua-a épi konvèsion kè-a té nésésè. Sé sa ki té mision Profèt-yo anvan épi apré Égzil-la.
¬ [1150]

2582     Éli sé papa Profèt-yo, nan « jénérasion moun k-ap chèché-l yo, k-ap chèché fas Bondié Jakòb-la » (Ps 24, 6). Non-l [ki vlé di] « Granmèt-la sé Bondié-m », ap anonsé rèl pèp-la k-ap bay priyè Éli-a yon répons sou mòn Karmèl-la (cf. 1 R 18, 39). Sin Jak ranvouayé nou kot Éli pou-l ankourajé nou priyé : « Priyè moun ki kòrèk-la fè avèk pèsévérans-la, li gin anpil valè » (Jc 5, 16b-18).

2583     Apré-l fîn aprann mizérikòd-la nan rétrèt li té fè bò riviè Kérit-la, li anségné vèv Sarépta-a lafoua nan Paròl Bondié-a, antan-l konfimé lafoua sa-a ak insistans priyè-l la : Bondié fè pitit vèv-la rétounin viv (cf. 1 R 17, 7-24).

     Nan tan sakrifis sou mòn Karmèl-la, yon éprèv définitif pou lafoua pèp Bondié-a, poutèt siplikasion Éli-a, difé Granmèt-la boulé sakrifis antié-a, « lè tan té rivé pou yo ofri sakrifis » asouè-a : « Réponn mouin, Granmèt, réponn mouin » (cf. 1 R 18, 37), sé minm paròl Éli sa-yo litiji oriantal-yo toujou anplouayé nan Épiklèz Ékaristi-a (cf. 1 R 18, 20-39).
¬ [696]

     Anfin, antan-l réfè chémin dézè-a jous koté Bondié vivan épi vré-a té révélé-l bay pèp li-a, Éli té ranmansé kò-l tankou Moyiz « nan trou ròch-la » pandan prézans Bondié « ap pasé » yon fason kaché (cf. 1 R 19, 1-14 ; Ex 33, 19-23). Min sé sèlman sou mòn Transfigirasion-an sa yo t-ap chèché fas li-a pral dévoualé pou yo (cf. Lc 9, 30-35) : konésans gloua Bondié-a ki sou fas Kris-la yo krisifié-a épi résisité-a (cf. 2 Co 4, 6).
¬ [555]

2584     Nan rété « pou kont yo ak Bondié »-a, Profèt-yo tiré limiè ak fòs pou mision yo-a. Priyè yo-a sé pa yon pran lafuit parapò a moun sou tè-a ki infidèl, min sé kouté paròl Bondié-a, pafoua sé yon diskision oubyin yon lamantasion, sé toujou yon intèsésion k-ap tann épi k-ap préparé intèvansion Bondié Sovè-a, Granmèt istoua-a (cf. Am 7, 2. 5 ; Is 6, 5. 8. 11 ; Jr 1, 6 ; 15, 15-18 ; 20, 7-18).
¬ [2709]

Psòm-yo, priyè Asanblé-a

2585     Dépi David jous nan Avènman Mési-a, Liv Sakré-yo gin tèks priyè ladan-yo ki témouagné pi profondéman pèsépsion priyè-a pou moun k-ap priyé-a minm épi pou lòt-yo (cf. Esd 9, 6-15 ; Ne 1, 4-11 ; Jon 2, 3-10 ; Tb 3, 11-16 ; Jdt 9, 2-14). Psòm-yo (oubyin « Louanj »-yo) sé pi bèl prodiksion priyè nan Ansyin Téstaman-an.
¬ [1093]

2586     Psòm-yo nouri épi éksprimé priyè pèp Bondié-a kòm asanblé, alokazion gran fèt-yo nan Jéruzalèm épi nan sinagòg-yo chak samdi. Priyè sa-a alafoua pèsonèl épi kominotè san okinn séparasion, yo konsèné moun k-ap priyé-yo épi tout moun ; l-ap monté sot nan Tè-Sint-la épi sot nan kominoté Diaspora-a, min li anbrasé tout kréasion-an ; li fè sonjé événman salu-yo ki pasé-yo épi li élaji jous istoua-a fîn réalizé ; li sonjé promès-yo Bondié fè-a, yo déja akonpli épi l-ap tann Mési-a k-ap réalizé yo nèt définitivman. Psòm-yo, Kris-la té résité épi ki akonpli nan li, kontinué rété ésansièl pou priyè Égliz-la (cf. IGLH 100-109).
¬ [1177]

2587     Nan liv Psòm-yo, Paròl Bondié-a tounin priyè moun-nan. Nan lòt liv Ansyin Téstaman-an sa rivé pou « paròl-yo […] proklamé travay [Bondié fè pou moun-yo] épi kléré mistè ki anndan yo-a » (DV 2). Nan liv Psòm-yo, paròl moun ki konpozé Psòm nan ap éksprimé travay sové Bondié sové nou-an antan l-ap chanté travay sa-yo pou li. Minm Éspri-a inspiré travay Bondié-a épi répons moun-nan. Kris-la fè toulèdé fè youn. Nan li, psòm-yo pa sispann aprann nou priyé.
¬ [2641]

2588     Diféran éksprésion priyè psòm-yo résévoua fòm an minm tan nan litiji Tanp-la épi nan kè moun-nan. Psòm-yo, kit sé imn yo yé, priyè kè séré oubyin aksion-d-gras, siplikasion yon moun oubyin yon kominoté, kantik pou roua-a oubyin kantik pélérinaj, méditasion sajès, yo sé glas koté gran aksion Bondié-yo nan istoua pèp li-a parèt épitou sitiasion moun-yo ki konpozé Psòm-nan ap ékspérimanté nan lavi-a. Yon psòm kapab réflété imaj événman ki pasé, min li tèlman byin réglé (ak sobriété) sa fè moun tout kondision épi tout tan kapab résité-l an tout vérité.

2589     Gin kèk lign ki travèsé psòm-yo tout tan : sinplisité priyè-a épi élan spontané-l, anvi Bondié li-minm épi tout sa ki bon nan kréasion-l nan, kondision moun ki kouè-a ki pa alèz-la, li-minm ki poutèt rinmin aléga Granmèt-la li préféré-a, li tonbé nan danjé pakèt kantité ènmi-yo ak tantasion-yo, épi, antan l-ap tann sa Bondié fidèl-la pral fè, li asiré osijè rinmin-l nan épi li rinmèt li volonté-l. Priyè psòm-yo toujou pousé fè louanj épi sé poutèt sa yo bay koléksion-an tit ki byin korésponn ak sa-l transmèt nou : « Louanj-yo ». Kòm sé pou sèvis asanblé-a yo té rasanblé yo, sa fè nou tandé apèl pou priyè-a épi nou chanté répons ba li : « Hallelou-Ya » ! (Alélouya), « Fè louanj Granmèt-la ! »
¬ [304]

« Kisa-k pi agréab pasé yon psòm ? Sé pou sa David di yon fason ki bèl : “Fè louanj, Granmèt-la, paské psòm-nan sé yon bon bagay ; pou Bondié nou-an sé pou louanj-la dous épi bèl”. Épi sé vré ; réyèlman psòm-nan sé bénédiksion pèp-la, louanj Bondié, louanj pèp-la fè, aplodisman tout moun, paròl tout inivè-a, voua l’Égliz-la, déklarasion lafoua an chantan… » (S. Ambroise, Psal. 1, 9 : PL 14, 924).

Rézimé

2590     « Priyè-a sé lévé léspri-a monté nan Bondié : oubyin sé mandé Bondié bagay ki konvnab-yo »  (S. Jean Damascène, f. o. 3, 24 : PG 94, 1089D).

2591     San-l pa fatigé, Bondié ap rélé chak moun pou vîn rankontré-l nan sékrè priyè-a. Priyè-a akonpagné tout istoua sové nous ové-a tankou yon apèl Bondié ak moun-nan ap fè youn lòt.

2592     Priyè Abraam ak Jakòb-la prézanté tankou yon konba lafoua-a ki fè fidélité Bondié-a konfians épi ki asiré osijè viktoua-a, sa yo promèt pèsévérans-la.

2593     Priyè Moyiz-la réponn inisiativ Bondié vivan-an pou sové pèp li-a. Minm priyè-a sé préfigirasion intèsésion sèl médiatè-a, Kris Jézu.

2594     Priyè pèp Bondié-a élaji anba lonbraj tant Bondié-a, Arch-d-Alians-la épi Tanp-la, anba konduit Gadyin-yo, sitou roua David épi Profèt-yo.

2595     Profèt-yo ap rélé pou konvèsion kè-a épi, avèk chalè, tankou Éli, antan y-ap chèché fas Bondié, yo intèsédé pou pèp-la.

2596     Psòm-yo sé pi bèl travay priyè nan Ansyin Téstaman-an. Yo prézanté dé éléman inséparab : yo pèsonèl, yo kominotè. Yo lonjé sou tout dimansion istoua-a, yo fè sonjé promès Bondié ki déja akonpli-yo épi y-ap tann Avènman Mési-a.

2597     Psòm-yo, Kris-la té résité-yo épi yo akonpli nan li, yo rété kòm éléman ésansièl épi pèmanan pou priyè l’Égliz-la. Yo adapté pou moun tout kondision épi tout tan.

 

Gid

ATIK 2
Lè tan-yo fîn bout

2598     Istoua (dram) priyè-a vîn révélé anplin pou nou nan Paròl-la ki tounin chè-a épi ki rété avèk nou-an. Chèché konprann priyè-l la antan nou apuiyé sou sa témouin-l yo anonsé nou osijè sa nan Évanjil-la, sé proché bò kot sin Granmèt Jézu tankou bò kot touf rajé ki t-ap flanbé-a: toudabò sé kontanplé-l lè l-ap priyé, apré sa sé kouté kijan li aprann nou priyé, pou nou kapab konnin, alafin, kijan li kouté priyè nou-an.

Jézu ap priyé

2599     Pitit Bondié-a, ki tounin Pitit Vièj-la, dapré kè moun li té ginyin-an, li té aprann priyé tou. Li aprann fòmul priyè-yo nan min manman-l ki té konsèvé épi médité nan kè-l tout « gran mèvèy » Sa-k gin Tout Pouvoua-a (cf. Lc 1, 49 ; 2, 19 ; 2, 51). Li priyé ak paròl épi nan tan priyè pèp li-a, nan sinagòg Nazarèt-la épi nan Tanp-la. Min priyè-l la t-ap jayi nan yon sous ki pi sékrè, jan li-minm li té déja fè santi sa lè-l té gin douz-an : « Sé nan afè Papa-m mouin gin pou-m rété » (Lc 2, 49). La-a sé nouvoté priyè-a ki kòmansé révélé nan plénitud tan-yo : priyé tankou pitit, sa Papa-a t-ap tann nan min pitit li-yo, anfin pròp sèl Pitit li-a pral viv li nan kondision moun li-an ansanm ak moun-yo épi pou moun-yo.
¬ [470] [584] [534]

2600     Évanjil dapré sin Luk-la souligné aksion Éspri-Sin-an épi sans priyè-a nan ministè Kris-la. Jézu priyé anvan moman désizif mision-l nan : anvan Papa-a bay témouagnaj osijè-l nan Batèm li-an (cf. Lc 3, 21) épi nan Transfigirasion-l nan (cf. Lc 9, 28), épi anvan li réalizé projè rinmin Papa-a palintèmédiè soufrans li-a (cf. Lc 22, 41-44). Li priyé tou anvan moman désizif ki pral angajé Apot li-yo nan mision-an : anvan-l chouazi épi rélé Douz-yo (cf. Lc 6, 12), anvan Piè déklaré rékonèt li kòm « Kris Bondié-a » (cf. Lc 9, 18-20) épitou pou chèf Apot-yo pa défèt nan tantasion-an (cf. Lc 22, 32). Priyè Jézu-a anvan événman salu-yo, sa Papa-a mandé-l pou-l akonpli-yo, sé yon rinmèt nan umilité ak konfians li rinmèt volonté-l kòm moun bay volonté Papa-a ki plin rinmin-an.
¬ [535] [554, 612] [858, 443]

2601     « Rivé, pandan Jézu té yon koté, li t-ap priyé ; kon-l té sispann, youn nan disip li-yo té di-l : “Granmèt, aprann nou priyé, tankou Jan té aprann disip li-yo” (Lc 11, 1). Èské sé pa toudabò antan disip-la kontanplé Mèt-li k-ap priyé, li vîn anvi priyé tou ? Lè sa-a li kapab aprann sa apati Mèt priyè-a. Sé antan pitit-yo kontanplé épi kouté Pitit-la, y-ap aprann priyé Papa-a.
¬ [2765]

2602     Anpil foua, Jézu ralé kò-l pou kont-li, nan mòn, pi souvan lannuit, pou-l priyé (cf. Mc 1, 35 ; 6, 46 ; Lc 5, 16). Li poté moun-yo nan priyè-l la, poutèt minm jan li pran sa moun-nan yé nan Inkarnasion-l nan, li ofri yo bay Papa-a antan-l ofri pròp tèt-li. Li-minm, Paròl-la ki « té pran chè-a », nan priyè-l kòm moun li patisipé nan tout sa « frè-l yo » (He 2, 12) ap ékspérimanté nan lavi-a ; li soufri féblès yo avèk yo pou-l kapab libéré yo anba yo (cf. He 2, 15 ; 4, 15). Sé pou sa Papa-a té voyé-l. Paròl li-yo épi travay li-yo parèt lè sa-a kòm maniféstasion vizib priyè li-a « nan koté-k kaché-a ».
¬ [616]

2603     Évanjélist-yo kinbé dé priyè Kris-la ki pi éksplisit pandan ministè li-a. Toulèdé minm kòmansé ak yon aksion-d-gras. Nan prémié-a (cf. Mt 11, 25-27 et Lc 10, 21-23), Jézu déklaré rékonèt Papa-a, li konnin-l épi li fè konpliman pou li paské li kaché mistè Rouayòm li-an pou sa-yo ki pansé yo savan-yo épi li révélé-l pito bay « sa-k tou piti-yo » (béatitud pòv-yo). Li trésayi antan-l di « Oui, Papa ! » sé konsa li éksprimé fin-fon kè-l, kolé li rété kolé (adézion) sou « bon plézi » Papa-a, prèské tankou yon éko « Fiat » sa-a Manman-l té di lè li t-ap fòmé nan vant li-a épi prèské kòm préparasion sa li-minm li pral di Papa-a nan agoni-an. Tout priyè Jézu-a nan rinmin sa-a sé adézion kè-l nèt alé kòm moun nan « mistè volonté » Papa-a (Ep 1, 9).
¬ [2637] [2546] [494]

2604     Dézièm priyè-a sé sin Jan ki rapòté-l (cf. Jn 11, 41-42) anvan réziréksion Lazar-la. Aksion-d-gras-la vini anvan événman-an : « Papa, mouin fè konpliman pou ou, poutèt ou kouté-m », sa vlé di Papa-l toujou kouté sa-l mandé ; épi Jézu ajouté tousuit : « Mouin té konnin ou toujou kouté-m », sa vlé di Jézu, sou bò pa-l, toujou ap mandé. Konsa priyè Jézu-a ki gidé apati aksion-d-gras-la, révélé nou kijan pou nou mandé : anvan  yo ba-l kado-a, Jézu rété kolé ak Sa-a k-ap bay-la épi ki bay pròp tèt-li nan kado-l yo. Sa k-ap bay-la gin plis valè pasé sa l-ap bay-la, sé li-minm ki « Trézò »-a épi sé nan li-minm kè Pitit li-a yé ; yo bay kado-a « kòm dégi an plis » (cf. Mt 6, 21. 33).
¬ [478]

     Priyè « sasèrdotal » Jézu-a (cf. Jn 17) gin yon plas spésial nan Prinsip k-ap réglé sové nou sové-a (Économie du salut). Nou pral konsidéré-l alafin prémié séksion-an. Éféktivman li révélé Priyè Gran-Prèt nou-an ki toujou aktuèl épitou li gin an minm tan sa li-minm li aprann nou pou nou priyé Papa-a, sa nou pral ékspliké nan dézièm séksion-an.
¬ [2746]

2605     Lè lè-a té rivé pou-l té akonpli projè rinmin Papa-a, Jézu pèmèt nou ouè profondè priyè li kòm pitit, profondè yo pa kapab sondé-a, son sèlman anvan li rinmèt tèt-li libréman (« Papa… sé pa volonté pa-m, min sé pa-ou la ki pou fèt » : Lc 22, 42), min jous nan Dènié paròl li-yo sou koua-a, koté priyé épi bay pròp tèt li-a fè yon sèl : « Papa, padonnin yo ; sèké yo pa konnin ki sa y-ap fè » (Lc 23, 34) ; « Amèn, mouin di-ou, jodi-a minm ou-ap avèk mouin nan Paradi-a » (Lc 23, 43) ; « Madanm, min pitit ou. […] Min manman-ou » (Jn 19, 26-27) ; « Mouin souaf ! » (Jn 19, 28) ; « Bondié mouin, Bondié mouin, pouki sa ou lagé-m nan ? » (Mc 15, 34 ; cf. Ps 22, 2) ; « Li fîn réalizé » (Jn 19, 30) ; « Papa, nan min-ou mouin rinmèt éspri-m » (Lc 23, 46), jous nan « gran rèl » li pousé lè souf-li koupé-a antan-l rinmèt éspri-a (cf. Mc 15, 37 ; Jn 19, 30b).
¬ [614]

2606     Tout kè séré moun tout épòk-yo, ki ésklav péché-a ak lanmò-a, tout démann ak intèsésion istoua salu-a ranmasé nan rèl sa-a Paròl-la ki tounin chè-a pousé-a. Min Papa-a aksépté yo épi, pi louin pasé tout éspoua, li kouté yo antan-l résisité Pitit li-a. Konsa istoua (dram) priyè-a nan kréasion-an épi nan Prinsip ki réglé jan nou sové-a (Économie du salut) akonpli épi fîn réalizé. Liv Psòm-yo ba nou klé dram sa-a nan Kris-la. Sé nan ‘jodi-a’ Réziréksion-an, Papa-a di : « Sé pitit mouin ou yé ; sé mouin minm jodi-a ki anfanté-ou. Mandé-m, m-ap ba-ou nasion-yo kòm éritaj ou, propriété-ou sé limit tè-a » (Ps 2, 7-8 ; cf. Ac 13, 33).
¬ [403] [653] [2587]

Lèt pou Ébré-yo éksprimé yon fason dramatik kijan priyè Jézu-a réalizé viktoua salu-a : « Li minm ki nan jou li té pasé nan chè-a, li té ofri priyè ak plint avèk gran rèl ak dlo nan jé kot sa-a ki té kapab sové-l sot nan lanmò-a, priyè-l la jouinn rézilta poutèt li rabésè tèt-li. Malgré sé Pitit li té yé-a, li té aprann obéyisans nan sa-l soufri yo ; lè-l fîn akonpli, li vîn tounin koz sové nou sové tout tan-an pou tout moun k-ap obéyi-l » (He 5, 7-9).

Jézu ap montré nou priyé

2607     Lè Jézu ap priyé, li déja ap montré nou priyé. Chémin téologal priyè nou-an sé priyè l-ap fè bay Papa-l la. Min Évanjil-la transmèt nou yon ansègnman éksplisit Jézu osijè priyè-a. Tankou yon profésè, li pran nou koté nou yé-a épi ofiamézi li minnin nou kot Papa-a. Antan Jézu ap palé ak foul-yo k-ap suiv li-a, li avansé apati sa yo déja konnin osijè priyè-a dapré Ansyin Alians-la épi li ouvri yo nan nouvoté Rouayòm k-ap vini-an. Apré sa li révélé yo nouvoté sa-a nan parabòl-yo. Anfin, pou disip-yo ki doué tounin édikatè priyè nan Égliz li-a, li palé klèman ak yo osijè Papa-a ak Éspri-Sin-an.
¬ [520]

2608     Dépi Prèch sou Mòn-nan, Jézu insisté sou konvèsion kè-a : osijè rékonsilasion ak frè-a anvan yon moun prézanté ofrann sou lotèl-la (cf. Mt 5, 23-24), osijè rinmin pou ènmi-yo épi priyè pou sa k-ap pèsékité nou-yo (cf. Mt 5, 44-45), osijè priyé Papa-a « nan koté ki kaché-a » (Mt 6, 6), osijè pa rété ap répété anpil paròl (cf. Mt 6, 7), osijè padoné nan profondè kè-a nan priyè-a (cf. Mt 6, 14-15), osijè kè pròp-la épi chèché Rouayòm-nan (cf. Mt 6, 21. 25. 33). Konvèsion sa-a dirijé totalman kot Papa-a, épi li fè vîn pitit.
¬ [541, 1430]

2609     Kè ki désidé konvèti konsa-a aprann priyé nan lafoua. Lafoua-a sé rété kolé (adézion) sou Bondié tankou yon pitit, pi louin pasé sa nou santi oubyin konprann. Li vîn posib paské Pitit yo rinmin-an té ouvri rout pou n-al jouinn Papa-a. Li kapab mandé nou pou nou « chèché » épi « frapé », paské sé li-minm ki pòt-la épi rout-la (cf. Mt 7, 7-11. 13-14).
¬ [153, 1814]

2610     Minm jan Jézu priyé Papa-a épi fè aksion-d-gras anvan li résévoua kado-l yo, konsa tou li anségné nou kalité odas tankou pitit sa-a : « Tou sa nou mandé nan lapriyè, sé pou nou kouè n-ap résévoua-l » (Mc 11, 24). Sé sa ki fòs priyè-a, « tout bagay posib pou moun ki kouè » (Mc 9, 23), yon lafoua ki pa ézité (Mt 21, 22). Otan Jézu gin chagrin « poutèt mank lafoua » moun ki pròch li-yo (Mc 6, 6) épi poutèt ti lafoua disip li-yo (Mt 8, 26), otan li gin admirasion dévan gran lafoua santurion romin-an (Mt 8, 10) épi madanm Kanaan-an (Mt 15, 28).
¬ [165]

2611     Priyè lafoua-a sé pa sèlman rété ap di « Granmèt, Granmèt », min sé akòdé kè-a pou fè volonté Papa-a (Mt 7, 21). Jézu rélé disip li-yo pou yo poté angajman sa-a pou kolaboré nan projè Bondié-a nan priyè-a (cf. Mt 9, 38 ; Lc 10, 2 ; Jn 4, 34).
¬ [2827]

2612     Nan Jézu, « Rouayòm Bondié-a toupré » (Mc 1,15), li rélé vîn nan konvèsion épi nan lafoua, min tou pou gin vijilans. Disip-la véyé nan priyè-a ak atansion pou sa-a ki la épi k-ap vini-an antan-l sonjé prémié Avènman-l nan, nan umilité chè-a épi nan éspérans dézièm foua l-ap tounin nan gloua-a (cf. Mc 13 ; Lc 21, 34-36). Nan kominion avèk Mèt yo-a, priyè disip-yo sé yon konba, épi sé antan yo véyé nan priyè-a yo pap antré nan tantasion-an (cf. Lc 22, 40. 46).
¬ [672] [2725]

2613     Sin Luk transmèt nou toua parabòl prinsipal osijè priyè-a :
¬ [546]

     Prémié-a, « zanmi k-ap déranjé-a » (cf. Lc 11, 5-13), invité insisté nan priyè-a : « Frapé y-a louvri ba nou ». Moun k-ap priyé konsa-a Papa ki nan sièl-la ap ba li ninpòt sa li gin bézouin, pi plis toujou l-ap ba li Éspri-Sin-an ki gin tout kado nan li.

     Dézièm-nan se « vèv k-ap déranjé-a » (cf. Lc 18, 1-8), li santré sou youn nan kalité priyè-a : « fò yo toujou ap priyé, san yo pa janm sispann », avèk pasians lafoua-a. « Sèlman, lè Pitit moun-nan va rivé, èské nou kouè l-ap jouinn lafoua sou tè-a ? ».

     Touazièm parabòl-la, « Farizyin-an ak piblikin-an » (cf. Lc 18, 9-14), konsèné umilité kè k-ap priyé-a : « Bondié, pitié pou mouin péchè ». L’Égliz-la pa sispann fè priyè sa-a tounin priyè pa-l : « Kyrie eleison ! ».
¬ [2559]

2614     Lè Jézu konfié mistè priyè Papa-a bay disip li-yo aklè, li fè yo dékouvri sa priyè yo-a ak priyè nou-an t-a doué yé, lè l-a tounin kot Papa-a ak kondision moun li-an ki antré nan gloua-a. Sa-k nouvo koulié-a sé « mandé nan Non-l » (Jn 14, 13). Lafoua nan li-a introdui disip-yo nan konésans Papa-a, paské Jézu sé « Chémin-an, Vérité-a épi Lavi-a » (Jn 14, 6). Lafoua-a donnin frui nan rinmin-an : kinbé Paròl li-a, kòmandman-l yo, rété ansanm avèk li nan Papa-a ki rinmin nou jous li abité nan nou. Nan Nouvo Alians sa-a, asirans yo tandé sa nou mandé-yo fondé sou priyè Jézu-a (cf. Jn 14, 13-14).
¬ [434]

2615     Plis toujou, lè nou fè priyè nou-an fè youn ak priyè Jézu-a, Papa-a ba nou « yon lòt Avoka, pou-l rété avèk nou pou tout tan : Éspri vérité-a » (Jn 14, 16-17). Nouvoté priyè sa-a ak kondision-l yo parèt palintèmédiè Diskou orévoua-a (Discours d’adieu) (cf. Jn 14, 23-26 ; 15, 7. 16 ; 16, 13-15 ; 16, 23-27). Nan Éspri-Sin-an, priyè krétyin-an sé kominion rinmin avèk Papa-a, pa sèlman palintèmédiè Kris-la, min tou nan li-minm : « Jous koulié-a nou pa mandé anyin o non-m. Mandé, n-ap jouinn, pou kè-nou kapab kontan nèt » (Jn 16, 24).
¬ [728]

Jézu kouté priyè-a

2616     Yo té kouté priyè ki adrésé bay Jézu déja nan tan ministè li-a palintèmédiè sign-yo ki t-ap antisipé fòs Lanmò-li ak Réziréksion-l nan : Jézu kouté priyè lafoua-a ki éksprimé ak paròl (lépré-a : cf. Mc 1, 40-41 ; Jayir : cf. Mc 5, 36 ; kananéèn-nan : cf. Mc 7, 29 ;  bon laron-an : cf. Lc 23, 39-43) oubyin an silans (moun ki t-ap poté paralitik-la : cf. Mc 2, 5 ; madanm ki té gin ékoulman san-an ki touché rad li-a : cf. Mc 5, 28 ; dlo nan jé épi losion bon lodè péchrès-la : cf. Lc 7, 37-38). Insistans démann avèg-yo : « Pitié pou nou, pitit David » (Mt 9, 27) oubyin « Pitit David, pran pitié pou mouin » (Mc 10, 48) yo réprann li nan tradision Priyè ki adrésé bay Jézu-a : « Jézu, Kris, Pitit Bondié, Granmèt pran pitié pou mouin, péchè ! ». Antan-l géri malad-yo oubyin li padonnin péché-yo, Jézu toujou ap réponn priyè yo fè-l ak lafoua : « Alé an pè ; lafoua-ou sové-ou ! ».
¬ [548] [2667]

Sint Ogustin rézimé trè byin toua dimansion priyè Jézu-a : « Li priyé pou  nou kòm Prèt-nou, li priyé nan nou kòm Tèt-nou, nou priyé-l kòm Bondié-nou. Nou rékonèt donk voua-nou nan li-minm épi voua-l nan nou-minm » (Psal. 85, 1 ; cf. IGLH 7).

Priyè Sint Vièj Mari-a

2617     Yo révélé priyè Mari-a ba nou nan dévan-jou plénitud tan-yo. Anvan Inkarnasion Pitit Bondié-a épi anvan yo bay Éspri-Sin-an, priyè Mari-a kolaboré yon fason patikilié nan projè byinvéyans Bondié-a, lè Anonsiasion-an pou Kris-la vîn fèt nan vant (cf. Lc 1, 38), lè Pantkot-la pou l’Égliz-la, kò Kris-la, kapab fòmé (cf. Ac 1, 14). Nan lafoua sèvant li-a ki pòv-la, kado Bondié-a jouinn akèy li t-ap tann dépi kòmansman tan-yo. Li-minm sa-k gin Tout-Pouvoua-a té fè-l « plin ak lagras-la », li réponn ak ofrann tout li-minm : « Min sèvant Granmèt-la ; sé pou sa fèt nan mouin dapré paròl ou-a ». « Fiat » krétyin-an sé priyè-a : nou pou li toutantié paské li pou nou toutantié.
¬ [148] [494] [490]

2618     Évanjil-la révélé nou kijan Mari priyé épi intèsédé nan lafoua : nan Kana (cf. Jn 2, 1-12) Manman Jézu priyé Pitit-li pou nésésité invité nòs-yo, sign yon lòt Résépsion, nòs Mouton-an ki réponn démann l’Égliz-la, Épouz li-a, antan-l ba-l Kò-l ak San-l. Sé nan lè Nouvo Alians-la, bò kot koua-a (cf. Jn 19, 25-27), yo kouté Mari, kòm Madam-nan, Nouvo Èv-la, véritab « Manman vivan-yo ».
¬ [2674] [726]

2619     Sé pou sa, kantik Mari-a (cf. Lc 1, 46-55 « Magnificat » latin-an, « Mégalynarion » bizantin-an), sé an minm tan kantik Manman Bondié-a épi kantik l’Égliz-la, kantik Pitit Fi Siyon-an épi kantik nouvo pèp Bondié-a, kantik aksion-d-gras pou plénitud lagras ki vidé nan Prinsip k-ap dirijé salu-a (Économie du salut), kantik « pòv-yo », yo-minm éspérans yo réalizé-a palintèmédiè akonplisman promès yo té fè bay papa nou-yo « Abraam ansanm ak ras-li pou tout tan ».
¬ [724]

Rézimé

2620     Nan Nouvo Téstaman-an, modèl priyè ki apouin nèt-la li nan priyè Jézu kòm Pitit-la. Antan Jézu fè-l anpil foua pou kont-li, nan koté ki kaché, priyè Jézu-a inpliké yon rinmin anplin ak yon rété kolé sou volonté Papa-a jous sou koua-a épi yon konfians total y-ap kouté-l.

2621     Nan ansègnman-l nan, Jézu aprann disip li-yo priyé ak yon kè pròp, yon lafoua ki vivan k-ap pèsévéré, ak odas yon pitit. Li rélé yo pou yo véyé épi li invité yo pou yo prézanté démann yo bay Bondié nan Non-l. Jézu li-minm kouté priyè yo adrésé-l yo.

2622     Priyè Sint Vièj Mari fè nan « Fiat » li-a épi nan « Magnificat »-la, sé sign ofrann total pròp tèt-li ak kè ouvè nan lafoua.

 

Gid

ATIK 3
Nan tan l’Égliz-la

2623     Jou Pantkot-la, yo té vidé Éspri Promès-la nan disip-yo ki « té ansanm nan minm koté-a » (Ac 2, 1), antan y-ap tann li « yo tout t-ap pèsévéré ansanm nan priyè » (Ac 1, 14). Éspri-a k-ap anségné l’Égliz-la épi k-ap raplé-l tout sa Jézu té di (cf. Jn 14, 26), sé li k-ap fòmé-l tou pou lavi priyè-a.
¬ [731]

2624     Nan prémié kominoté Jéruzalèm-nan, moun ki té kouè-yo « yo té pèsévéré nan ansègnman Apot-yo, nan kominion-an, nan séparé pin-an ak nan priyè-yo » (Ac 2, 42). Jan paròl-yo ranjé-a li bay karaktè priyè l’Égliz-la : ki fondé sou lafoua Apot-yo, ki garanti nan charité-a, ki nouri nan Ékaristi-a.
¬ [1342]

2625     Priyè sa-yo sé toudabò sa fidèl-yo tandé épi li nan Sint-Ékritu-yo, min yo adapté-yo dapré sa-k prézan nan lavi-yo, antan yo kòmansé sitou ak psòm-yo, apati akonplisman yo-a nan Kris-la (cf. Lc 24, 27. 44). Éspri-Sin-an k-ap fè l’Égliz-la sonjé Kris-la konsa, l-ap kondui-l tou nan tout vérité-a épi l-ap fè nouvo fòmul parèt ki éksprimé mistè Kris-la yo pa kapab sondé-a, sa k-ap travay nan lavi l’Égliz-la, nan sakréman-l yo épi nan mision-l nan. Fòmul sa-yo déplouayé nan gran tradision litijik-yo épi spirituèl-yo. Fòm priyè-yo, sa Liv Apot-yo ékri ki kanonik-yo révélé-yo, ap toujou rété règ pèmanan pou priyè krétyin-an.
¬ [1092] [1200]

I. Bénédiksion épi adorasion

2626     Bénédiksion-an éksprimé mouvman ki pi profon nan priyè krétyin-an : sé rankont ant Bondié ak moun-nan li yé ; nan li kado Bondié-a épi aksépté moun-nan aksépté-l la ap rélé youn lòt épi ap fè youn ansanm. Priyè bénédiksion-an sé répons moun-nan bay kado Bondié-a : paské Bondié bay bénédiksion, kè moun-nan kapab béni-l (fè konpliman pou li) li-minm ki sous tout bénédkision-an.
¬ [1078]

2627     Gin dé fòm fondamantal ki éksprimé mouvman sa-a : soua bénédiksion-an monté anba gid Éspri-Sin-an palintèmédiè Kris-la al jouinn Papa-a (nou béni-l, nou fè konpliman pou li, poutèt li béni nou ; cf. Ep 1, 3-14 ; 2 Co 1, 3-7. ; 1 P 1, 3-9.) ; soua l-ap sipliyé lagras Éspri-Sin-an ki désann sot kot Papa-a palintèmédiè Kris-la (Papa-a béni nou ; cf. 2 Co 13, 13 ; Rm 15, 5-6. 13 ; Ep 6, 23-24).
¬ [1083]

2628     Adorasion-an sé prémié dispozision moun-nan ki rékonèt li sé yon kréatu dévan Kréatè-l la. Li lévé grandè Granmèt-la anlè, li-minm ki fè nou-an (cf. Ps 95, 1-6), épi li lévé tout-puisans Sovè-a ki libéré nou anba sa-k mal-la. Sé léspri-a ki bésé plat atè dévan « Roua gloua-a » (Ps 24, 9-10) épi ki fè silans ak réspè dévan Bondié ki « toujou […] pi gran-an » (S. Augustin, Psal. 62, 16). Adorasion Bondié ki toua foua Sin-an épi yo doué rinmin dépasé mézi-a, mété nou nan umilité épi li bay siplikasion nou-yo asirans.
¬ [2096 - 2097] [2559]

II. Priyè démann-nan

2629     Nouvo Téstaman-an rich ak mo pou di siplikasion-an épi yo gin diféran nuans : mandé, réklamé, rélé ak insistans, invoké, rélé byin fò, pousé rèl épi minm « batay nan priyè-a » (cf. Rm 15, 30 ; Col 4, 12). Min fòm ki pi kouran-an, paské sé li ki pi spontané, sé démann-nan. Palintè­médiè priyè démann-nan nou manifésté konsians rélasion nou ginyin ak Bondié-a : kòm kréatu, nou pa pròp orijîn-nou, ni mèt difikilté-yo, ni dènié finalité-nou, min kòm nou sé péchè, minm si nou krétyin, nou konnin nou viré do bay Papa-nou. Démann-nan sé déja tankou yon tounin vîn jouinn li.
¬ [396]

2630     Nouvo Téstaman-an prèské pa gin priyè lamantasion ki té vini souvan nan Ansyin Téstaman-an. Déja nan Kris-la ki résisité-a, éspérans-la ap poté priyè l’Égliz-la, minmsi n-ap tann toujou épi chak jou nou bézouin konvèti. Démann krétyin-an soti nan yon lòt profondè, nan sa sin Pòl rélé jémisman-an : jémisman kréasion-an « k-ap jémi, k-ap anfanté jous kou­lié-a » (Rm 8, 22), jémisman nou-an tou, antan n-ap tann « rédanmsion kò nou-an. Nou sové réyèlman an éspérans » (Rm 8, 23-24), épi anfin sé jémisman yo pa kapab palé, sa Éspri-Sin-an li-minm ap pousé pou-l « édé féblès nou : sèké nou pa konnin kijan pou nou priyé » (Rm 8, 26).
¬ [2090]

2631     Mandé padon sé prémié mouvman priyè démann-nan (cf. piblikin-an : « Bondié, pitié pou mouin péchè », Lc 18, 13). Sé sa ki vini anvan yon priyè ki kòrèk épi ki sinsè (juste et pure). Konfians umilité-a rémété nou nan limiè kominion avèk Papa-a épi Pitit li-a Jézu-Kri épi youn ak lòt (cf. 1 Jn 1, 7 – 2, 2) : lè sa-a « ninpòt sa nou mandé, n-ap résévoua-l nan min-l » (1 Jn 3, 22). Mandé padon-an vini anvan nan litiji ékaristik-la, minm jan-an tou nan priyè pèsonèl-la.
¬ [2838]

2632     Sa krétyin-an ap mandé-a santré sou dézi épi chèchè Rouayòm k-ap vini-an, dapré ansègnman Jézu-a (cf. Mt 6, 10. 33 ; Lc 11, 2. 13). Gin yon yérarchi nan démann-yo : toudabò Rouayòm-nan, apré sa sa-k nésésè pou akéyi-l épi pou kolaboré nan Avènman-l. Kolaborasion sa-a nan mision Kris-la ak Éspri-Sin-an, ki mision l’Égliz-la kounié-a, sé sa ki priyè kominoté apostolik-la (cf. Ac 6, 6 ; 13, 3). Priyè Pòl-la, apot tout bon-an, révélé nou kijan yon atansion ki sot nan Bondié pou tout l’Égliz-yo doué animé priyè krétyin-an (cf. Rm 10, 1 ; Ep 1, 16-23 ; Ph 1, 9-11 ; Col 1, 3-6 ; 4, 3-4. 12). Ak priyè-a, tout moun ki batizé ap travay pou Avènman Rouayòm-nan.
¬ [2816] [1942] [2854]

2633     Lè n-ap patisipé konsa nan rinmin Bondié-a k-ap sové nou-an, nou konprann tout bézouin kapab tounin objè démann-nan. Kris-la ki pran tout bagay sou li, pou-l kapab sové tout bagay, jouinn gloua nan démann nou prézanté bay Papa-a nan Non-l (cf. Jn 14, 13). Sé avèk asirans sa-a Jak (cf. Jc 1, 5-8) épi Pòl ankourajé nou priyé nan tout okazion (cf. Ep 5, 20 ; Ph 4, 6-7 ; Col 3, 16-17 ; 1 Th 5, 17-18).
¬ [2830]

III. Priyè intèsésion-an

2634     Intèsésion-an sé yon priyè démann ki konfòmé nou pi pré ak priyè Jézu-a. Sé li-minm sèl k-ap intèsédé kot Papa-a pou tout moun-yo, an patikilié pou péchè-yo (cf. Rm 8, 34 ; 1 Jn 2, 1 ; 1 Tm 2, 5-8). Li-minm « li kapab sové moun yo ki proché kot Bondié palintèmédiè-l, antan-l vivan tout tan pou-l priyé pou nou » (He 7, 25). Éspri-Sin-an minm « ap priyé pou nou […], paské sé dapré Bondié li priyé pou sin-yo » (Rm 8, 26-27).
¬ [432]

2635     Intèsédé, mandé pou yon lòt, dépi apati Abraam, sé sa ki karaktéristik yon kè ki konfòm ak mizérikòd Bondié-a. Nan tan l’Égliz-la, intèsésion krétyin-an patisipé nan intèsésion Kris-la : li sé éksprésion kominion sin-yo (tout byin zanmi Bondié-yo fè sèvi lòt-yo). Nan intèsésion-an, moun k-ap priyé-a, pa konsidéré « avantaj pèsonèl li, min okontrè afè lòt-yo » (Ph 2, 4), joustan li priyé pou moun ki fè-l sa-k mal-yo (cf. Étièn k-ap priyé pou bouro-l yo, tankou Jézu : cf. Ac 7, 60 ; Lc 23, 28. 34).
¬ [2571] [2577]

2636     Prémié kominoté krétyin-yo té viv fòm pataj sa-a ak anpil intansité (cf. Ac 12, 5 ; 20, 36 ; 21, 5 ; 2 Co 9, 14). Apot Pòl fè yo patisipé nan fason sa-a nan ministè-l pou Évanjil-la (cf. Ep 6, 18-20 ; Col 4, 3-4 ; 1 Th 5, 25), min li intèsédé pou yo tou (cf. 2 Th 1, 11 ; Col 1, 3 ; Ph 1, 3-4). Intèsésion krétyin-an pa gin frontiè : « pou tout moun, pou […] tout moun ki nan yon plas ki ro » (1 Tm 2, 1), pou sa k-ap pèsékité yo (cf. Rm 12, 14), pou sa-yo k-ap réjté Évanjil-la kapab sové (cf. Rm 10, 1).
¬ [1900] [1037]

IV. Priyè aksion-d-gras-la

2637     Aksion-d-gras-la (di mèsi) sé karaktéristik priyè l’Égliz-la lè l-ap sélébré Ékaristi-a koté li montré sa-l yé épi li vîn sa-l yé-a pi plis. Sé tout bon vré nan travay salu-a, Kris-la libéré kéatu-a anba péché-a ak anba lanmò-a pou-l konsakré-l yon lòt foua épi fè-l tounin kot Papa-a pou gloua-l. Aksion-d-gras manb Kris-la patisipé nan aksion-d-gras Tèt yo-a.
¬ [224, 1328] [2603]

2638     Minm jan ak nan priyè démann-nan, ninpòt événman épi ninpòt nésésité kapab tounin ofrann épi aksion-d-gras. Lèt sin Pòl-yo, anpil foua, yo kòmansé épi yo fini ak yon aksion-d-gras, épi Granmèt Jézu toujou prézan ladan yo. « Nan tout okazion sé pou nou rann gras : sa-a sé volonté Bondié nan Kris Jézu pou nou tout » (1 Th 5, 18). « Nan priyè-a rét fidèl, réjé vijilan ladan-l nan di mèsi » (Col 4, 2).

V. Priyè louanj-la

2639     Louanj-la sé fòm priyè ki rékonèt pi dirèktéman Bondié sé Bondié. L-ap chanté-l pou li-minm minm, l-ap ba li gloua, pa poutèt sa-l fè, min paské LI ÉGZISTÉ. Li patisipé nan béatitud moun ki gin kè pròp-yo, ki rinmin-l nan lafoua, anvan yo ouè-l nan gloua-a. Palintèmédiè-l, Éspri-a fè youn ak éspri-nou pou-l témouagné nou sé pitit Bondié (cf. Rm 8, 16), li rann témouagnaj bay sèl Pitit-la, sé nan li yo adopté nou épi sé palintèmédiè-l nou bay Papa-a gloua. Louanj-la mété ansanm lòt fòm priyè-yo épi li minnin yo bay sa-a ki sous épi aboutisman yo tout-la : « Yon sèl Bondié Papa-a, li minm tout bagay soti nan li-a épi nou minm nan li-a » (1 Co 8, 6).
¬ [213]

2640     Sin Luk fè sonjé anpil foua nan Évanjil li-a admirasion ak louanj dévan mèvèy Kris-la, li souligné yo tou poutèt aksion Éspri-Sin-an, ki Travay Apot-yo : kominoté Jéruzalèm-nan (cf. Ac 2, 47), moun k-ap bouaté-a Piè ak Jan géri-a (cf. Ac 3, 9), foul-la k-ap bay Bondié gloua poutèt sa (cf. Ac 4, 21), épi payin-yo nan Pisidi ki « té kontan, épi yo té bay paròl Granmèt-la gloua » (Ac 13, 48).

2641     « Sé pou nou chanté Psòm, kantik ak chanté spirituèl nan pami nou, sé pou nou chanté, pou nou fè louanj Granmèt-la nan kè-nou » (Ep 5, 19 ; Col 3, 16). Minm jan ak ékrivin inspiré-yo nan Nouvo Téstaman-an, prémié kominoté krétyin-yo té réli liv Psòm-yo antan y-ap chanté mistè Kris-la nan yo. Nan nouvoté Éspri-a, yo té konpozé imn tou ak kantik ki soti apati événman Bondié té réalizé nan Pitit li-a, événman yo pa-t janm tandé anvan : Inkarnasion li-an, Lanmò li-a ki ranpòté viktoua sou lanmò, Réziréksion-l nan épi Asansion adouat Papa-a (cf. Ph 2, 6-11 ; Col 1, 15-20 ; Ep 5, 14 ; 1 Tm 3, 16 ; 6, 15-16 ; 2 Tm 2, 11-13). Sé apati « mèvèy » sa-yo, louanj (doksoloji) tout Prinsip ki réglé sové nou sové-a (Économie du salut) ap monté, louanj Bondié (cf. Ep 1, 3-14 ; Rm 16, 25-27 ; Ep 3, 20-21 ; Jude 24-25).
¬ [2487]

2642     Révélasion « sa-k gin pou rivé byin vit-yo », Apokalips-la, sé kantik litiji sièl-la k-ap poté-l (cf. Ap 4, 8-11 ; 5, 9-14 ; 7, 10-12), min tou intèsésion « témouin-yo » (mati-yo : Ap 6, 10). Profèt-yo épi sin-yo, tout moun yo té touyé sou tè-a poutèt témouagnaj Jézu-a (cf. Ap 18, 24), foul moun yo pa kapab konté ki vîn sot nan gran tribilasion-an é ki pran dévan nou nan Rouayòm-nan, ap chanté gloua Sa-a ki chita sou Trôn-nan épi Mouton-an (cf. Ap 19, 1-8). Nan kominion avèk yo, l’Égliz-la sou tè-a tou ap chanté kantik sa-a, nan lafoua ak nan tribilasion. Nan démann ak intèsésion, lafoua-a éspéré kont tout éspérans épi l-ap fè aksion-d-gras pou Papa limiè-yo koté tout kado ki fîn apouin nèt soti désann (Jc 1, 17). Konsa lafoua-a sé louanj sèlman.
¬ [1137]

2643     Ékaristi-a gin ladan-l épi li éksprimé tout fòm priyè-yo : li sé « ofrann ki kòrèk » tout kò Kris-la pou gloua Non-li (cf. Ml 1, 11) ; li sé, dapré tradision oriantal épi oksidantal-la, « sakrifis louanj »-la.
¬ [1330]

Rézimé

2644     Éspri-Sin-an k-ap anségné l’Égliz-la épi k-ap raplé-l tout sa Jézu té di, ap édiké-l tou nan lavi priyè-a, antan li fè nouvo éksprésion parèt anndan fòm ki pèmanan-yo : bénédiksion, démann, intèsésion, aksion-d-gras épi louanj.

2645     Sé paské Bondié béni-l ki fè kè moun-nan kapab fè konpliman pou li an rétou (béni-l tou), li-minm ki sous tout bénédiksion.

2646     Priyè démann-nan gin kòm objè : padon-an, chèché Rouayòm-nan, épi tout vrè bézouin.

2647     Priyè intèsésion-an sé mandé pou lòt-yo. Li pa gin limit épi li rivé jous pou ènmi-yo.

2648     Tout kè kontan épi ninpòt ki doulè, tout événman épi ninpòt ki nésésité kapab tounin matiè pou aksion-d-gras-la, ki doué ranpli tout lavi-a antan-l patisipé nan aksion-d-gras Kris-la : « Nan tout okazion sé pou nou rann gras » (1 Th 5, 18).

2649     Priyè louanj-la, ki totalman gratis, minnin nan Bondié ; l-ap chanté-l pou li-minm minm, l-ap ba li gloua, pa poutèt sa-l fè, min paské LI ÉGZISTÉ.

 

Gid

DÉZIÈM CHAPIT
Tradision priyè-a

2650     Priyè-a pa rédui nan élan sous spontané sou paranndan-an : pou rivé priyé sé pou-ou vlé sa. Sa pa sifi pou konnin sa Sint-Ékritu-a révélé osijè priyè-a : sé pou-ou aprann priyé tou. Koulié-a minm, Éspri-Sin-an, palintèmédiè yon transmision vivan (sint Tradision-an), ap aprann pitit Bondié-yo priyé nan l’Égliz-la ki kouè épi k-ap priyé-a (DV 8).
¬ [75]

2651     Tradision priyè krétyin-an sé youn nan fòm kouasans Tradision lafoua-a, sitou ak kontanplasion-an épi éfò moun ki kouè-yo k-ap konsèvé événman ak paròl Prinsip ki réglé salu-a (Économie du salut) nan kè-yo, épitou antan y-ap antré pi afon nan réalité spirituèl-yo y-ap ékspérimanté-yo (cf. DV 8).
¬ [94]

ATIK 1
Nan sous priyè-a

2652     Éspri-Sin-an sé « dlo vivan-an » k-ap « jayi pou lavi ki pap janm fini-an » nan kè moun k-ap priyé-a (Jn 4, 14). Sé li-minm ki aprann nou akéyi-l nan sous-la minm : Kris-la. Min, nan lavi krétyin-an, gin kanal sous-la koté Kris-la ap tann nou pou-l pasé souaf-nou ak Éspri-Sin-an :
¬ [694]

Paròl Bondié-a

2653     L’Égliz-la « ankourajé tout fidèl Kris-la […] ak fòs épi yon fason spésial, pou yo aprann “sians Jézu-Kri Granmèt-la […] ki dépasé tout bagay-la” (Phil 3,8) antan, trè souvan, yo li Sint-Ékritu ki sot nan Bondié-a […]. Min sé pou yo sonjé priyè-a doué akonpagné léktu Sint-Ékritu-a, pou-l tounin yon dialòg ant Bondié ak moun-nan ; paské “sé avèk li n-ap palé lè n-ap priyé ; sé li-minm nou kouté lè nou li paròl Bondié di-yo” » (S. Ambroise, off. 1, 88 : PL 16, 50A) " (DV 25).
¬ [133] [1100]

2654     Pèr spirituèl-yo, antan y-ap intèprété Mt 7,7 ak yon parafraz, rézimé konsa dipozision kè-a lè Paròl Bondié-a ap nouri-l nan priyè-a : « Chèché antan nou li, n-ap jouinn antan nou médité : frapé antan nou priyé, épi y-ap ouvri pou nou antan nou kontanplé » (cf. Guigue le Chartreux, scala : PL 184, 476C).

Litiji l’Égliz-la

2655     Mision Kris-la épi Éspri-Sin-an k-ap anonsé mistè salu-a nan litiji sakramantèl l’Égliz-la antan-l fè-l vîn aktuèl épi li kominiké-l, l-ap prolonjé nan kè moun k-ap priyé-a. Pafoua, Pèr spirituèl-yo konparé kè-a ak yon lotèl. Priyè-a fè litiji-a vîn antré anndan kè-a épi tounin pròp afè pa-l pandan sélébrasion-an épi aprè sélébrasion-an. Priyè-a, minm lè yo viv-li « nan koté ki kaché-a », sé toujou priyè l’Égliz-la, sé kominion avèk Trè Sint Trinité-a (cf. IGLH 9).
¬ [1073] [368]

Vèrtu téologal-yo
¬ [1812 - 1829]

2656     Yo antré nan priyè-a minm jan yo antré nan litiji-a : nan ti pòt lafoua-a. Palintèmédiè sign prézans li-yo, sé Fas Granmèt-la n-ap chèché épi nou anvi, sé paròl li-a nou vlé tandé épi kinbé.

2657     Éspri-Sin-an k-ap aprann nou sélébré litiji-a antan n-ap tann Kris-la tounin, ap fòmé nou pou nou priyé nan éspérans-la. Parèyman, priyè l’Égliz-la épi priyè pèsonèl nou-an nouri éspérans-la. Psòm-yo, yon fason byin patikilié, avèk langaj konkrè épi divèsifié, ap aprann nou fiksé éspérans-nou nan Bondié : « Sé pa ti kras tann mouin t-ap tann, Granmèt la, li panché sou mouin » (Ps 40, 2). « Bondié éspérans la minm, sé pou-l ranpli nou ak tout kalité kè kontan épi lapè nan kouè nou kouè-a, pou nou débòdé nan éspérans nan puisans Éspri-Sin-an » (Rm 15, 13).

2658     « Éspérans-la pa fè ront paské rinmin Bondié-a gayé nan kè-nou gras a Éspri-Sin-an li ba nou-an » (Rm 5, 5). Priyè-a, antan-l fòmé ak lavi litijik-la, pran tout bagay nan rinmin yo rinmin nou nan Kris-la ki pèmèt nou réponn li antan nou rinmin-l minm jan li té rinmin nou-an. Sé sèlman rinmin-an ki sous priyè-a : moun ki bouè nan li, rivé nan pouin ki pi ro nan priyè-a :
¬ [826]

« Mouin rinmin-ou, Bondié mouin, épi sèl sa mouin vlé sé pou-m rinmin-ou jous nan dènié souf lavi-m. Mouin rinmin-ou, Bondié ki mérité yo rinmin-ou nan san limit, épi mouin pito mouri antan-m rinmin-ou, pasé pou-m t-a viv san-m pa rinmin-ou. Mouin rinmin-ou, Granmèt, épi sèl lagras m-ap mandé-ou, sé pou-m rinmin-ou pou tout tan. […] Bondié mouin, minmsi lang mouin pa kapab di-ou mouin rinmin-ou nan chak moman, mouin vlé pou kè-m répété-ou sa chak foua mouin réspiré » (S. Jean Marie Baptiste Vianney, prière).

« Jodi-a »

2659     Nou aprann priyé nan kèk moman détèminé antan nou kouté Paròl Granmèt-la épi nou patisipé nan mistè Pak li-a, min tout tan, nan événman chak jou-yo, li ba nou Éspri li-a pou-l fè priyè-a jayi. Ansègnman Jézu osijè priyé Papa nou-an li nan minm lign ak ansègnman osijè providans-la (cf. Mt 6, 11. 34) : tan-an sé nan min Papa-a li yé ; nou jouinn li nan tan prézan-an, sé pa ni yè ni démin, min jodi-a : « Si jodi-a nou té kapab tandé voua-l : Pa fèmin kè-nou » (Ps 95, 8).
¬ [1165] [305]

2660     Priyé nan événman chak jou-yo épi nan chak moman sé youn nan sékrè yo révélé bay sa-k « toupiti-yo », bay sèvitè Kris-la, bay pòv dapré béatitud-yo. Sa kòrèk épi sa bon pou priyé yon fason pou Avènman Rouayòm jistis ak lapè-a égzèsé yon infliyans nan progrésion istoua-a, min li inpòtan anpil tou pou pétri pat ti sitiasion chak jou-yo ak priyè-a. Tout fòm priyè-yo kapab tounin lévin sa-a Granmèt-la konparé Rouayòm-nan avè-l la (cf. Lc 13, 20-21).
¬ [2546, 2632]

Rézimé

2661     Sé palintèmédiè yon transmision vivan, gras a Tradision-an, Éspri-Sin-an ap aprann pitit Bondié-yo priyé nan l’Égliz-la.

2662     Paròl Bondié-a, litiji l’Égliz-la, vèrtu lafoua, éspérans épi charité-a sé sous priyè-a.

 

Gid

ATIK 2
Chémin priyè-a

2663     Nan tradision vivan priyè-a chak l’Égliz propozé fidèl li-yo, dapré kontèks istorik, sosial épi kiltirèl-la, langaj priyè yo-a : paròl, mélodi, jès, ikonografi. Sé dévoua Majistè-a (cf. DV 10) pou-l disèné fidélité chémin sa-yo parapò a Tradision lafoua apostolik-la, épi Pastè-yo ak katéchist-yo doué ékspliké sans yo, ki doué toujou an rapò ak Jézu-Kri.
¬ [1201]

Priyé Papa-a

2664     Pa gin okinn lòt chémin pou priyè krétyin-an pasé Kris-la. Kit priyè nou-an kominotè oubyin pèsonèl, vokal oubyin nan silans nanm-nan, li pa rivé antré kot Papa-a si sé pa « nan Non » Jézu nou priyé. Sé poutèt sa, sa Jézu yé kòm moun-nan ki sin-an sé chémin koté Éspri-Sin-an pasé pou-l aprann nou priyé Bondié ki Papa nou-an.
¬ [2780]

Priyé Jézu

2665     Priyè l’Égliz-la, ki nouri ak Paròl Bondié-a épi sélébrasion litiji-a, aprann nou priyé Jézu Granmèt-la. Minm si sé sitou bay Papa-a li adrésé-l, nan tout tradision litijik-yo gin fòm priyè ki adrésé bay Kris-la. Kèk psòm, dapré jan yo adapté yo ak kondision bagay-yo kounié-a nan priyè l’Égliz-la, épitou Nouvo Téstaman-an, yo mété sou po bouch-nou épi yo gravé nan kè-nou invokasion priyè ki adrésé bay Kris-la : Pitit Bondié, Paròl Bondié, Granmèt, Sovè, Mouton Bondié-a, Roua, Pitit yo rinmin-an, Pitit Vièj-la, bon Pastè-a, Lavi-nou, Limiè-nou, Éspérans-nou, Rézirék­sion-nou, Zanmi moun-yo…
¬ [451]

2666     Min, Non ki gin tout bagay ladan-l nan, sé sa Pitit Bondié-a té résévoua nan Inkarnasion-l nan : JÉZU. Po-bouch-nou kòm moun pa kapab prononsé Non Bondié-a (cf. Ex 3, 14 ; 33, 19-23), min Paròl Bondié-a, antan li vîn pran sa nou yé kòm moun-nan, li rinmèt nou li épi nou kapab rélé-l : « Jézu », « YHWH sové » (cf. Mt 1, 21). Non Jézu gin tout bagay ladan-l : Bondié épi moun-nan épi tout Projè kréasion-an ak salu-a (Économie de la création et du salut). Priyé « Jézu » sé invoké-l, rélé-l nan nou. Non-l sé sèl non ki gin ladan-l prézans sa-l vlé di-a. Jézu résisité, épi ninpòt moun ki rélé Non-l, li résévoua Pitit Bondié-a ki té rinmin-l épi ki té bay pròp tèt-li pou li (cf. Rm 10, 13 ; Ac 2, 21 ; 3, 15-16 ; Ga 2, 20).
¬ [432] [435]

2667     Invokasion lafoua sa-a, ki tou sinp, té dévlopé dapré  pliziè fòm nan tradision priyè Oriantal épi Oksidantal-la. Fòmul ki vini pi souvan-an, sa yo transmèt kot spirituèl mòn Sinayi-a, an Siri épi mòn Atòs-la, sé invokasion : « Jézu, Kris, Pitit Bondié, Granmèt, pitié pou nou, péchè ! ». Li mété ansanm imn pou Kris-la ki nan Ph 2, 6-11 avèk rèl piblikin épi avèg ki t-ap mandé limiè-yo (cf. Mc 10, 46-52 ; Lc 18, 13). Palintèmédiè-l, kè-a vîn akòdé ak mizè lèzòm épi mizérikòd Sovè yo-a.
¬ [2616]

2668     Invokasion sin Non Jézu-a sé chémin ki pi sinp pasé tout lòt-yo pou priyé san rété. Antan kè ki atantif-la répété-l souvan ak umilité, li pa gayé nan « palé anpil » (Mt 6, 7), min li « kinbé Paròl-la épi li donnin frui nan pasians » (cf. Lc 8, 15). Li posib « tout tan », paské li pa yon okipasion akoté yon lòt, min sèl okipasion-an, sètadi rinmin Bondié-a ki animé tout aksion nan Kris Jézu épi ki transfigiré-l.
¬ [435]

2669     Priyè l’Égliz-la vénéré épi onoré Kè Jézu, minm jan ak invokasion Trè Sin Non-l nan. Li adoré Paròl-la ki pran chè-a épi Kè sa-a ki té kité yo transpèsé-l akòz péché nou-yo poutèt rinmin li rinmin moun-yo. Priyè krétyin-an rinmin suiv chémin-d-koua-a dèyè Sovè-a. Stasion-yo dépi Prétoua-a jous Gòlgota-a épitou Tonb-nan yo té maké chémin-an pou Jézu rachté tè-a gras a sint Koua-l la.
¬ [478] [1674]

« Vini, Éspri-Sin »

2670     « Pèsonn pa kapab di : “Granmèt Jézu”, si sé pa nan Éspri-Sin-an » (1 Co 12, 3). Chak foua nou kòmansé priyé Jézu, Éspri-Sin-an, ak lagras li-a ki pran dévan-an, ralé nou vîn nan chémin priyè-a. Lè sé li k-ap aprann nou priyé, antan-l raplé Kris-la nan mémoua nou, kòman nou t-a fè pa priyé-l tou ? Sé poutèt sa, l’Égliz-la invité nou chak jou pou nou sipliyé Éspri-Sin-an, sitou nan kòmansman ak nan finisman tout aksion ki gin gran inpòtans.
¬ [683] [2001] [1310]

« Si réyèlman yo pa t-a doué adoré l’Éspri-Sin-an, kijan li fè fè-m vîn patisipé nan Bondié palintèmédiè Batèm-nan ? Min si yo doué adoré-l, èské-l pa mérité yon vénérasion spésial ? » (S. Grégoire de Naz., or. theol. 5, 28 : PG 36, 165C).

2671     Fòm tradisionèl pou mandé Éspri-a sé pou invoké Papa-a pou-l ba nou Éspri Konsolatè-a palintèmédiè Kris-la Granmèt nou-an (cf. Lc 11, 13). Jézu insisté osijè démann sa-a nan Non-l présizéman lè li t-ap promèt kado Éspri vérité-a (cf. Jn 14, 17 ; 15, 26 ; 16, 13). Min priyè ki pi sinp-la épi pi dirèk-la épi ki tradisionèl tou : « Vini, Sint-Éspri » (Veni, Sancte Spiritus), épi chak tradision litijik dévlopé-l nan réfrin-l yo ak imn li-yo :

« Vini, Éspri-Sin, ranpli kè fidèl ou-yo épi limin difé rinmin-ou nan nan yo » (In sollemnitate Pentecostes, Antiphona ad "Magnificat" in I Vesperis ; cf. ad Missam in die, Sequentia).

« Roua sièl-la, Konsolatè, Éspri vérité, ki prézan toupatou épi ki ranpli tout bagay, trézò tout byin-yo épi k-ap bay lavi, vini, abité nan nou, nétouayé nou sot nan tout tach épi sové nanm nou-yo, ou minm ki bon ! » (Officium Horarum Byzantinum, Vespertinum in die Pentecostes, Sticherum 4 [Rome 1884] p. 394).

2672     Antan Éspri-Sin-an ranpli tout nou-minm ak onksion-l nan, li sé Mèt priyè krétyin-an sou paranndan. Sé li-minm ki atizan tradision vivan priyè-a. Sètènman otan gin chémin nan priyè-a otan gin moun k-ap priyé, min sé minm Éspri-a k-ap aji nan tout moun épi avèk tout moun. Nan kominion Éspri-Sin-an, priyè krétyin-an sé priyè nan l’Égliz-la.
¬ [695]

Nan kominion avèk sint Manman Bondié-a

2673     Nan priyè-a, Éspri-Sin-an fè nou fè youn ak Pèrsòn Sèl Pitit-la nan sa-l yé kòm moun ki nan gloua-a. Sé palintèmédiè sa-l yé kòm moun-nan épi nan li-minm priyè n-ap fè kòm pitit-la kominié ak Manman Jézu nan l’Égliz-la (cf. Ac 1, 14).
¬ [689]

2674     Apré konsantman Anonsiasion-an li bay nan lafoua-a épi li kinbé san ézitasion toupré koua-a, sé sou tout frè ak sè Pitit li-a matènité Mari-a vîn élaji, yo minm ki an vouayaj toujou épi k-ap tonbé nan danjé ak kè séré (LG 62). Jézu, sèl Médiatè-a sé chémin priyè nou-an ; Mari, Manman-l épi Manman-nou, ki transparan nèt, sé résanblans Jézu li transmèt nou : sé li-minm « k-ap montré rout-la » (Hodoghitria), sé li-minm ki « Sign-nan », dapré ikonografi tradisionèl Oriantal épi Oksidantal-la.
¬ [494]

2675     Sé apati kolaborasion spésial sa-a Mari ginyin nan aksion Éspri-Sin-an, l’Égliz-yo té dévlopé priyè yo adrésé bay sint Manman Bondié-a antan yo dirijé-l sou pouin santral-la, Pèrsòn Kris-la, ki manifésté nan mistè-l yo. Nan anpil imn épi réfrin, ki éksprimé priyè sa-a, gin dé mouvman ki suiv youn lòt anplin : youn sé « magnificat » pou Granmèt-la poutèt « gran bagay » li té fè pou pòv sèvant li-a épi, palintèmédiè-l, pou tout moun-yo (cf. Lc 1, 46-55) ; lòt la ap rinmèt bay Manman Jézu siplikasion ak louanj pitit Bondié-yo, poutèt kounié-a Mari konnin sé nan li Pitit Bondié-a té pran sa moun-nan yé-a tankou yon épouz pou-l fè youn ak li.
¬ [970] [512] [2619]

2676     Doub mouvman priyè ki adrésé bay Mari-a té jouinn yon éksprésion spésial nan priyè « Ave Maria »-a »

« Mouin salué-ou, Mari (Mari, sé pou-ou kontan) ». Salutasion Anj Ga­brièl-la ouvri priyè-a: « Ave » (« Salu », « Mouin salué-ou »). Sé Bondié li-minm, palintèmédiè Anj li-a, k-ap salué Mari. Priyè nou-an gin odas réprann salutasion li adrésé Mari-a dapré fason Bondié viré gadé pòv sèvant li-a (cf. Lc 1, 48) épi pou nou réjoui poutèt kontantman Bondié jouinn nan li-a (cf. So 3, 17b).
¬ [722]

« Plin lagras, Granmèt-la avèk ou » : doub déklarasion sa-a nan salutasion Anj-la kléré youn lòt. Mari plin ak lagras paské Granmèt-la avèk li. Lagras ki konblé-l la sé prézans Bondié ki sous tout gras-la. « Fè louanj, pitit fi Siyon ! […] Granmèt Bondié-ou la nan mitan-ou » (So 3, 14. 17a). Mari, koté Bondié li-minm vini pou-l abité-a, sé li-minm ki pitit fi Siyon-an, Arch-d-Alians-la, koté gloua Granmèt-la rété : sé li-minm ki « tant Bondié-a avèk moun-yo ! » (Ap 21, 3). « Plin lagras », sé tout li-minm li bay Bondié ki vini pou-l abité nan li-a épi li pral gin pou-l bay tè-a.
¬ [490]

« Ou béni pasé tout fi é Jézu, frui zantray-ou, béni ». Apré salutasion Anj-la, nou pran pa Élizabèt-la pou nou tou. « Antan-l plin […] ak Éspri-Sin-an » (Lc 1, 41), Élizabèt sé prémié nan séri jénérasion-yo ki byin long k-ap di kontantman Mari (cf. Lc 1, 48) : « Ala kontantman pou sa-a ki té kouè-a… » (Lc 1, 45) ; Mari « béni […] pasé tout fi », paské li té kouè nan akonplisman paròl Granmèt-la. Abraam, ak lafoua-l, té tounin moun sa-a « tout fanmi sou tè-a ap béni » nan li-a (Gn 12, 3). Ak lafoua-l, Mari tounin Maman moun ki kouè-yo poutèt sé nan li tout nasion tè-a résévoua sa-a ki bénédiksion Bondié-a minm : « Jézu, frui vant ou-a béni ».
¬ [435] [146]

2677     « Sint Mari, Manman Bondié, lapriyè pou nou ». Nou sézi ansanm ak Élizabèt : « Koté sa soti pou mouin, pou manman Granmèt mouin-an vîn lakay mouin ? » (Lc 1, 43). Mari sé Manman Bondié épi Manman-nou, poutèt li ba nou Jézu Pitit li-a ; nou kapab konfié-l tout tèt chajé-nou ak tout démann nou-yo ; l-ap priyé pou nou, minm jan li té priyé pou pròp tèt-li : « Sé pou sa fèt pou mouin dapré paròl ou-a » (Lc 1, 38). Antan nou konfié nan priyè-l la, avèk li nou bay Bondié volonté-nou : « Sé pou volonté-ou fèt ».
¬ [495]

     « Lapriyè pou nou, péchè, koulié-a ak lè n-ap mouri ». Antan n-ap mandé Mari pou-l priyé pou nou, nou rékonèt sé pòv péchè nou yé épi nou viré nan diréksion « Manman mizérikòd-la », li-minm ki Sin toutantié. Nou rinmèt tèt-nou ba li « koulié-a », nan jou lavi-nou jodi-a. Épitou konfians-nou rivé pou nou déja ba li dépi kounié-a « lè n-ap mouri »-a. Sé pou-l prézan lè sa-a, minm jan li té la pou lanmò Pitit li-a sou koua-a, épi nan lè pasaj nou-an pou-l akéyi nou tankou Manman-nou (cf. Jn 19, 27) pou-l kondui nou bay Pitit li-a, nan Paradi-a.
¬ [1020]

2678     Nan mouayinnaj, piété Oksidantal-la té dévlopé priyè Rozè-a, tankou yon ranplasman pou Priyè Lè-yo. Nan tradision Oriantal-la, fòm litanik-la, tankou Akathistòs-la épi Paraklèsis-la, té rété pi pré ofis koral-la nan l’Égliz Bizantin-an, alòské tradision Arményin-an, Kòpt-la épi Siriak-la té préféré imn-yo ak kantik popilè pou Manman Bondié-a. Min « Ave Maria »-a, theotokia-yo, imn sint Éfrèm oubyin sin Grégoua de Narèk-yo, konsèvé fondamantalman minm tradision priyè-a.
¬ [971, 1674]

2679     Mari sé pèféksion madanm k-ap priyé-a, pòtré l’Égliz-la. Lè nou priyé-l, avèk li nou rété kolé nan projè Papa-a ki té voyé Pitit li-a pou-l sové tout moun-yo. Minm jan ak disip yo rinmin-an, nou résévoua-l nan sa-k pou nou (cf. Jn 19, 27), Manman Jézu-a, ki tounin Manman tout vivan-yo. Nou kapab priyé avèk li épi priyé-l. Priyè l’Égliz-la, sé kòmsi priyè Mari-a ap poté-l. Li fè youn avèk priyè l’Égliz-la nan éspérans-la (cf. LG 68-69).
¬ [967] [972]

Rézimé

2680     Priyè-a adrésé sitou bay Papa-a ; konsa tou li al jouinn Jézu, sitou palintèmédiè invokasion Non-l ki sin-an : « Jézu, Kris, Pitit Bondié, Granmèt, pran pitié pou nou, péchè ! ».

2681     « Pèsonn pa kapab di “Granmèt Jézu”, si sé pa nan Éspri-Sin-an » (1 Co 12, 3). L’Égliz-la invité nou pou nou rélé Éspri-Sin-an tankou Mèt priyè krétyin-an sou paranndan.

2682     L’Égliz-la rinmin priyé an kominion ak Sint Vièj-la poutèt kolaborasion spésial li-a nan aksion Éspri-Sin-an, pou déklaré grandè gran aksion-yo Bondié té réalizé nan li-a, épi pou konfié-l siplikasion ak louanj.

 

Gid

ATIK 3
Gid pou priyè-a

Nuaj foul témouin-yo

2683     Témouin-yo ki pran dévan nou nan Rouayòm-nan (cf. He 12, 1), spésialman sa-yo l’Égliz-la rékonèt kòm « sin »-yo, kominiké tradision vivan priyè-a, ak égzanp lavi-yo, ak transmision sa yo té ékri-yo épi ak priyè y-ap fè jodi-a. Y-ap kontanplé Bondié, y-ap fè louanj li épi yo pa sispann pran souin moun yo kité sou tè-a. Yo minm, antan yo « antré nan kè kontan » Granmèt yo-a, yo « instalé yo sou anpil » (cf. Mt 25, 21). Intèsésion y-ap fè-a sé pi gran sèvis pou projè Bondié-a. Nou kapab épi nou doué priyé pou yo intèsédé pou nou épi pou tout tè-a.
¬ [956]

2684     Nan kominion sin-yo, pandan déroulman istoua l’Égliz-yo, gin diféran spiritualité ki dévlopé. Karism pèsonèl yon témouin rinmin Bondié-a pou moun-yo, li té kapab transmèt li, tankou « éspri » Éli-a bay Élizé (cf. 2 R 2, 9) épi bay Jan-Batis (cf. Lc 1, 17), pou disip li-yo té patisipé nan éspri sa-a (cf. PC 2). Yon spiritualité sé koté divès kouran litijik épi téolojik koulé ansanm épi sa témouagné jan lafoua-a rantré nan yon kilti, nan réalité moun-nan épi nan istoua li. Spiritualité krétyin-yo patisipé nan tradision vivan priyè-a épi sé gid ki nésésè pou fidèl-yo. Nan richès divèsité yo, yo réflété yon sèl limiè Éspri-Sin-an ki san mélanj-la.
¬ [912] [919] [1202]

« L’Éspri-a sé koté sin-yo yé-a vrèman. Sin-an minm sé koté Éspri-a vlé yé-a minm, paské li ofri pròp tèt-li pou-l abité ak Bondié épi yo rélé-l tanp-li » (S. Basile, Spir. 26, 62 : PG 32, 184A).

Sèvitè priyè-a

2685     Fanmi krétyin-an sé prémié koté pou fè aprantisaj priyè-a. Antan-l fondé sou sakréman Mariaj-la, sé « Égliz lakay-la » koté pitit Bondié-yo aprann priyé « kòm Égliz » épi pèsévéré nan priyè-a. Pou timoun piti-yo sitou, priyè an famiy chak jou-a sé prémié témouin mémoua vivan l’Égliz-la, sa Éspri-Sin-an ap révéyé ak pasians-la.
¬ [1657]

2686     Minis òrdoné-yo, yo minm tou yo résponsab bay frè ak sè yo nan Kris-la fòmasion pou priyè-a. Sèvitè bon Gadyin-an, yo òrdoné yo pou yo gidé pèp Bondié-a nan sous vivan priyè-a : Paròl Bondié-a, litiji-a, lavi téologal-la, « Jodi-a » [ki prézans] Bondié-a nan sitiasion konkrè-yo (cf. PO 4-6).
¬ [1547]

2687     Anpil rélijié té konsakré tout lavi-yo nan priyè-a. Dépi apati dézè Éjip-la, èrmit-yo, mouàn-yo épi monial-yo té bay tan yo pou louanj Bondié épi intèsésion pou pèp li-a. Lavi konsakré-a pa rété kanpé ni élaji san priyè-a ; li sé youn nan sous vivan kontanplasion-an épi lavi spirituèl l’Égliz-la.
¬ [916]

2688     Katéchèz timoun-yo, jèn-yo, adult-yo sé sa l-ap chèché : pou Paròl Bondié-a yo konsidéré-l ak méditasion-an nan priyè pèsonèl-la, pou yo aktualizé-l nan priyè litijik-la épi pou-l vîn antré pi fon toujou jous li donnin frui nan nouvo lavi-a. Katéchèz-la sé moman-an tou koté yo kapab disèné épi édiké piété popilè-a (cf. CT 54). Aprann priyè fondamantal-yo pakè (Mémorizé priyè fondamantal-yo) ofri yon sipò ki nésésè pou lavi priyè-a, min li inpòtan anpil pou konprann épi gouté sa yo vlé di-a (cf. CT 55).
¬ [1674]

2689     Group priyè-yo, oubyin « lékòl priyè-yo », jodi-a yo fè pati sign épi mouayin pou rénouvlé priyè l’Égliz-la, a kondision yo plonjé nan dlo véritab sous priyè krétyin-an. Pran souin kominion-an (fè youn ansanm-nan) sé sign véritab priyè-a nan l’Égliz-la.

2690     Éspri-Sin-an bay kèk fidèl don sajès-la, lafoua-a épi disènman-an poutèt byin komin priyè-a yé-a (diréksion spirituèl). Fi ak gason ki résévoua don sa-a, sé véritab sèvitè tradision vivan priyè-a :

Sé poutèt sa, nanm-nan ki vlé progrésé nan pèféksion-an, doué, dapré konsèy sin Jan-d-lakoua-a, « byin konsidéré nan ki min l-ap rinmèt tèt-li ; paské jan mèt-la yé-a, sé konsa disip-la ap yé, épi jan papa-a yé-a, sé konsa pitit-la ap yé ». Épi ankò : li nésésè pou diréktè-a « pa sèlman savan épi prudan, min pou li ékspérimanté ; […] si li pa gin ékspérians osijè sa ki bon éspri-a épi sa ki vré éspri-a, li pap kapab kondui nanm-nan nan li, lè Bondié bay nanm-nan sa, li pap minm rivé konprann sa » (llama strophe 3).

Koté ki favorab pou priyè-a

2691     Légliz-la, kay Bondié-a, sé koté ki spésial pou priyè litijik kominoté parouas-la. La tou sé koté ki gin privilèj pèmèt adoré prézans réyèl Kris-la nan Trè Sin Sakréman-an. Chouazi yon koté ki favorab gin inpòtans pou vérité priyè-a :
¬ [1181, 2197] [1379]

– pou priyè pèsonèl-la, sa kapab yon « kouin priyè », ak Sint-Ékritu-yo épi kèk ikôn, pou nou kapab « nan sa-k kaché-a » dévan Papa-nou (cf. Mt 6, 6). Nan yon fanmi krétyin, mòd ti “oratoua” sa-a favorizé priyè ansanm-nan.

– nan réjion koté gin yon monastè, vokasion kominoté sa-yo sé favorizé patisipasion nan Priyè Lè-yo avèk fidèl-yo épi pèmèt moun-nan rété pou kont-li, sa nésésè pou priyè pèsonèl-la fèt ak plis konsantrasion (cf. PC 7).

– pèlérinaj-yo fè sonjé rout n-ap fè sou tè-a pou n-al nan sièl-la. Tradisionèlman sé yon tan ki fò yo yé pou rénouvlé priyè-a. Pou pèlrin k-ap chèché sous-yo ki vivan pou yo-a, sanktuè-yo sé koté spésial pou yo viv « kòm Égliz » divès fòm priyè krétyin-an.

Rézimé

2692     L’Égliz ki an pèlérinaj-la, lè l-ap priyé, li mété-l ansanm ak priyè sin-yo, antan l-ap mandé yo intèsédé pou li.

2693     Diféran spiritualité krétyin-yo patisipé nan tradision vivan priyè-a épi sé gid yo yé ki gin anpil valè pou lavi spirituèl-la.

2694     Fanmi krétyin-an sé prémié koté pou édikasion nan priyè-a fèt.

2695     Minis òrdoné-yo, lavi konsakré-a, katéchèz-la, group priyè-yo, « diréksion spirituèl »-la, yo édé pou priyè-a nan l’Égliz-la.

2696     Koté ki pi favorab pou priyè-a sé “oratoua” pèsonèl oubyin familial-yo, monastè-yo, sanktuè pélérinaj-yo épi, sitou, légliz parouas-la ki pròp koté pou priyè litijik kominoté-a épi koté priviléjié pou adorasion ékaristik-la.

 

Gid

TOUAZIÈM CHAPIT
Lavi priyè-a

2697     Priyè-a sé lavi kè ki nouvo-a. Li doué animé nou nan chak moman. Pafoua nou bliyé Sa-a ki lavi-nou-an épi ki tout nou-an. Sé poutèt sa, Pèr spirituèl-yo, nan tradision Détéronòm-nan épi Profèt-yo, insisté osijè priyè-a kòm « souvni Bondié », k-ap révéyé anpil foua « mémoua kè-a ». « Sé pou nou sonjé Bondié pi souvan pasé réspiré » (S. Grégoire de Naz., or. theol. 1, 4 : PG 36, 16B). Min priyé « tout tan » pap posib, sof si nou t-a fè priyè nan kèk moman, antan nou désidé sa volontèman : sa-yo sé tan ki fò nan intansité ak nan longè pou priyè krétyin-an.
¬ [1099]

2698     Tradision l’Égliz-la propozé fidèl-yo kadans (ritm) priyè ki la pou nouri priyè san rété-a. Ginyin sé chak jou : priyè matin épi asouè, anvan épi apré manjé, litiji Lè-yo. Dimanch-la, ki gin Ékaristi-a kòm pouin santral, sé sitou ak priyè-a yo sanktifié-l. Déroulman ané litijik-la ak gran fèt li-yo sé kadans (ritm) fondamantal lavi priyè krétyin-yo.
¬ [1168] [1174] [2177]

2699     Granmèt-la ap kondui chak moun dapré rout ak fason ki fè-l plézi. Chak fidèl réponn li tou dapré détèminasion kè-l épi éksprésion priyè pèsonèl li-a. Poutan tradision krétyin-an kinbé toua pi gran éksprésion lavi priyè-a : priyè vokal-la, méditasion-an épi priyè kontanplatif-la. Yo gin yon lign fondamantal ki komin : ranmansé kè-a (rékèyman kè-a). Vijilans sa-a pou kinbé Paròl-la épi rété nan prézans Bondié-a fè toua éksprésion sa-yo sé tan fò lavi priyè-a.
¬ [2563]

ATIK 1
Éksprésion priyè-a

I. Priyè vokal-la

2700     Bondié palé ak moun-nan ak Paròl li-a. Sé ak paròl, mantal oubyin vokal, priyè nou-an grandi. Min sa-k pi inpòtan-an sé pou kè-nou prézan dévan Bondié n-ap palé avèk li nan priyè-a. « Pou yo kouté nou, sa pa chita nan kantité paròl-yo, min nan vijilans léspri-a » (S. Jean Chrysostome, ecl. 2 : PG 63, 583A).
¬ [1176]

2701     Priyè vokal-la sé yon éléman ki indispansab pou lavi krétyin-an. Disip-yo, antan priyè Mèt yo-a t-ap fè an silans té atiré yo, li té aprann yo yon priyè vokal : “Papa-nou”. Jézu pa-t priyé sèlman ak priyè litijik sinagòg-la ; Évanjil-yo montré nou li, k-ap lévé voua-l pou-l éksprimé priyè pèsonèl li-a, sot nan bénédiksion antan l-ap fété pou Papa-a (cf. Mt 11, 25-26) jous nan kè séré Jétsémani-an (cf. Mc 14, 36).
¬ [2603] [612]

2702     Nésésité pou asosié sink sans-yo ak priyè sou paranndan-an korésponn ak yon égzijans sa nou yé kòm moun-nan. Nou sé kò ak éspri, épi nou gin bézouin éksprimé santiman nou-yo sou déyò. Sé ak tout sa nou yé pou nou priyé pou nou bay siplikasion nou-an tout fòs li kapab ginyin.
¬ [1146]

2703     Nésésité sa-a korésponn ak yon égzijans ki sot nan Bondié tou. Bondié ap chèché moun k-ap adoré nan Éspri-a épi nan vérité-a, épi an konsékans yon priyè ki monté vivan sot nan profondè nanm-nan. Li vlé éksprésion sou déyò-a tou ki asosié kò-a ak priyè sou paranndan-an, paské sa poté ba li réspè sa-a ki apouin nèt nan tout bagay li-minm li gin doua pou-l jouinn.
¬ [2097]

2704     Priyè vokal-la, poutèt li sou déyò épi li byin korésponn a sa moun-nan yé-a, sé priyè foul-yo li yé sitou. Min priyè ki pi sou paranndan-an pa kapab néglijé priyè vokal-la. Priyè-a vîn sou paranndan nèt nan mézi nou pran konsians « ak kilès n-ap palé » (Ste. Thérèse de Jésus, cam. 26). Lè sa-a priyè vokal-la tounin yon fòm priyè kontanplatif.

II. Méditasion-an

2705     Méditasion-an sé yon réchèch. Léspri-a ap chèché konprann poukisa épi kijan pou lavi krétyin-an yé, pou-l kapab rété kolé épi réponn sa Bondié mandé-l la. Li égzijé yon atansion ki difisil pou mét sou kontròl. Pi souvan kèk liv kapab édé ; krétyin-yo pa manké sa : Sint-Ékritu-a, sitou Évanjil-la, sint ikôn-yo, tèks litiji jou-a oubyin tan-an, liv Pèr spirituèl-yo ékri-yo, liv spiritualité-yo, gran liv kréasion-an épi liv istoua-a, paj « jodi-a » [ki prézans] Bondié-a.
¬ [158] [127]

2706     Médité sa ou-ap li-a minnin-ou pou fè-l tounin afè pa-ou antan-ou konfronté-l avèk pròp tèt-ou. La-a, gin yon lòt liv ki ouvri : liv lavi-a. Gin yon pasaj ki fèt sot nan réfléksion-yo al nan réalité-a. Nan mézi umilité-a ak lafoua-a, sé la yo dékouvri mouvman k-ap ajité kè-a épi li posib pou disèné yo. Késion-an sé fè vérité-a pou nou rivé nan limiè-a : « Granmèt, sa-ou vlé-m fè ? ».

2707     Otan gin mèt spirituèl ki diféran, otan gin métòd diféran. Krétyin-an doué vlé médité yon fason régilié pou-l pa vîn sanblé ak toua prémié térin parabòl moun k-ap simin-an (cf. Mc 4, 4-7. 15-19). Min yon métòd sé yon gid sèlman li yé ; sa-k prinsipal-la sé progrésé, ak Éspri-Sin-an, nan chémin priyè-a : Kris Jézu.
¬ [2690] [2664]

2708     Méditasion-an sèvi ak réfléksion-an, imajinasion-an, mouvman nanm-nan (émosion-an) épi dézi-a. Rasanbléman [éléman sa-yo] nésésè pou antré pi fon nan konviksion lafoua-a, pou révéyé konvèsion kè-a épi pou fòtifié volonté pou suiv Kris-la. Priyè krétyin-an préféré apuiyé-l sou médité « mistè Kris-la », tankou nan lectio divina-a épi nan Rozè-a. Fòm réfléksion sa-a nan priyè-a gin anpil valè, min priyè krétyin-an doué chèché rivé pi louin : nan konésans rinmin Jézu-a, nan fè youn avèk li.
¬ [516, 2678]

III. Priyè kontanplatif-la

2709     Kisa priyè (orézon) kontanplatif-la yé ? Sint Térèz d’Avila réponn : « Priyè (Orézon) mantal-la, dapré mouin, sé pa anyin dòt pasé yon rapò zanmi, yon fason pou nou an rapò souvan pou kont-nou ak Bondié ki rinmin nou-an » (vida 8).
¬ [2562 - 2564]

     Priyè kontanplatif-la ap chèché Sa-a « nanm mouin rinmin-an » (Ct 1, 7 ; cf. Ct 3, 1-4). L-ap chèché Jézu, épi nan li Papa-a, paské déziré-l sé toujou yon kòmansman rinmin sa yé, épi sé pou yo chèché-l ak yon lafoua ki klè, lafoua sa-a ki fè nou pran nésans nan li-a épi nou viv nan li-a. Minmsi nan priyè kontanplatif-la moun-nan kapab médité, poutan vizion-l alé nan Granmèt-la.

2710     Chouazi tan ak longè orézon kontanplatif-la ap diré, sa dépann dé fèmté volonté-a ki révélé sékrè kè-a. Sé pa lè nou gin tan pou nou fè priyè kontanplatif-la : sé tan pou nou pran pou nou avèk Bondié, pou Bondié, ak fèm détèminasion pou nou pa réprann tan sa-a ankò sou rout-la, kèlkésoua éprèv ak séchrès nou t-a rankontré. Li pa toujou posib pou médité, min li toujou posib pou antré nan priyè kontanplatif-la, kèlkésoua kondision santé-a, travay-la oubyin aféksion nanm-nan. Kè-a sé koté pou nou chèché épi pou nou rankontré, nan povrété ak nan lafoua.
¬ [2726]

2711     Antré nan priyè kontanplatif-la sanblé ak antré nan litiji ékaristik-la : « rasanblé » kè-a, ranmasé tout sa nou yé anba élan Éspri-Sin-an, abité nan kay Granmèt-la, sé nou minm ki kay sa-a, révéyé lafoua-a pou antré nan prézans li-minm k-ap tann nou-an, rétiré mask nou-yo épi viré kè-nou kot Granmèt-la ki rinmin nou-an, pou nou rinmèt nou ba li kòm yon ofrann pou-l pròpté épi transfòmé.
¬ [1348] [2100]

2712     Priyè kontanplatif-la sé priyè pitit Bondié-a, péchè yo padonnin-an ki aksépté résévoua rinmin yo rinmin-l lan épi ki vlé réponn antan-l rinmin pi plis ankò (cf. Lc 7, 36-50 ; 19, 1-10). Min li konnin rinmin-l nan sé tankou yon bay sa-ou résévoua, sé sa Éspri-Sin-an vidé nan kè-l la, paské tout bagay sé lagras ki sot kot Bondié. Priyè kontanplatif-la sé lagé nou ak umilité épi antan nou tou pòv nan min volonté rinmin Papa-a antan nou fè youn yon fason ki toujou pi fon ak Pitit li-a li rinmin-an.
¬ [2822]

2713     Konsa priyè kontanplatif-la sé éksprésion mistè priyè-a ki pi sinp-la. Priyè kontanplatif-la sé yon kado, yon gras ; yo pa kapab résévoua-l si sé pa nan umilité ak povrété. Priyè kontanplatif-la sé rélasion Alians-la Bondié établi nan profondè kè nou-an (cf. Jr 31, 33). Priyè kontanplatif-la sé kominion : nan li, Sint Trinité-a konfòmé moun-nan ki pòtré Bondié, « dapré résanblans li ».
¬ [2259]

2714     Priyè kontanplatif-la sé yon tan fò priyè-a anlè tout lòt-yo. Nan priyè kontanplatif-la, Papa-a asiré fòs moun-nan k-ap dévlopé anndan nou-an, pou Kris-la abité nan kè-nou gras a lafoua-a épi pou nou pousé rasîn nan charité-a, pou nou pozé fondasion nou nan li (Ep 3, 16-17).

2715     Priyè kontanplatif-la sé vizion lafoua-a ki fiksé nan Jézu. « M-ap gadé-l épi li-minm l-ap gadé-m », sé sa péyizan Ars-la té di sin Kuré-l la antan-l t-ap priyé dévan Tabènak-la (cf. F. Trochu, Le curé d’Ars Saint Jean Marie Vianney, p. 223-224). Atansion sa-a pou Bondié-a sé rénonsé « pròp tèt-mouin ». Gadé l-ap gadé-m nan, sa pròpté kè-m. Limiè gadé Jézu ap gadé-n nan kléré jé kè-nou ; li aprann nou ouè tout bagay anba limiè vérité-l la ak konpasion li ginyin pou tout moun-yo. Priyè kontanplatif-la kondui nou gadé mistè lavi Kris-la tou. Konsa l-ap « aprann konésans Granmèt-la sou paranndan-an » pou rinmin-l épi suiv li pi plis. (cf. S. Ignace, ex. spir. 104).
¬ [1380] [521]

2716     Priyè kontanplatif-la sé kouté Paròl Bondié-a. Yon kouté ki pa pasif ditou, sé obéyisans lafoua-a, sèvitè-a ki aksépté san kondision épi pitit-la ki rété kolé [ak Papa-a] antan-l rinmin-an. Li patisipé nan « Amèn » Pitit-la ki tounin Sèvitè épi « Fiat » sèvant li-a ki pòv-la.
¬ [494]

2717     Priyè kontanplatif-la sé silans, « sinbòl tè ki gin pou vini-an » (S. Isaac de Ninive, tract. myst. 66) oubyin « paròl […] rinmin an silans-la » (S. Jean de la Croix). Paròl-yo nan priyè kontanplatif-la sé pa diskou yo yé, min ti branch k-ap nouri difé rinmin-an. Nan silans sa-a ki intolérab pou moun « sou déyò-a », Papa-a ap di nou Paròl li-a ki pran chè-a, ki soufri, mouri épi résisité-a épi Éspri-a ki fè nou pitit-la (« Esprit filial ») li fè nou patisipé nan priyè Jézu-a.
¬ [533] [498]

2718     Priyè kontanplatif-la sé fè youn ak priyè Kris-la nan mézi li fè nou patisipé nan mistè-l la. Mistè Kris-la, l’Égliz-la sélébré-l nan Ékaristi-a épi Éspri-Sin-an fè nou viv dapré li nan priyè kontanplatif-la pou-l kapab manifésté an akt nan charité-a.

2719     Priyè kontanplatif-la sé kominion rinmin k-ap poté lavi pou pakèt moun-yo nan mézi li sé konsantman pou rété nan nuit lafoua-a. Nuit Pak Réziréksion-an travèsé palintèmédiè nuit agoni-an épi tonb-nan. Éspri li-a (sé pa « chè »-a ki « fèb »-la) fè nou ékspérimanté toua tan fò Lè Jézu sa-yo nan priyè kontanplatif-la. Li nésésè pou nou aksépté véyé inè-d-tan avèk li (cf. Mt 26, 40).
¬ [165] [2730]

Rézimé

2720     L’Égliz-la invité fidèl-yo pou yo priyé régilièman : priyè chak jou-yo, litiji Lè-yo, Ékaristi dimanch-la, fèt-yo nan ané litijik-la.

2721     Tradision krétyin-an anbrasé toua gran éksprésion lavi priyè-a : priyè vokal-la, méditasion-an épi priyè kontanplatif-la. Lign yo ginyin an komin sé ranmasé kè-a (rékèyman-an).

2722     Priyè vokal-la ki fondé sou kò-a ak éspri-a ki fè youn nan natu moun-nan, asosié kò-a ak anndan kè-a nan priyè-a, dapré égzanp Kris-la, lè l-ap priyé Papa-l épi lè l-ap aprann disip li-yo « Papa-nou »-an.

2723     Méditasion-an sé chèché antan n-ap priyé, li sèvi ak réfléksion-an, imajinasion-an, émosion-an épi dézi-a. Finalité li ginyin-an sé fè sa n-ap konsidéré-a tounin pròp afè pa-nou, antan nou konfronté-l ak réalité lavi-nou.

2724     Priyè kontanplatif-la sé sinp éksprésion mistè priyè-a. Sé vizion lafoua-a ki fiksé nan Jézu, sé kouté Paròl Bondié-a, sé rinmin an silans. Li fè nou fè youn ak priyè Kris-la nan mézi li fè nou patisipé nan mistè li-a.

 

Gid

ATIK 2
Konba priyè-a

2725      Priyè-a sé kado lagras-la épi répons ki fèm sou bò pa-nou. Li toujou sipozé yon éfò. Moun ki té konn priyé tout bon-yo nan Ansyin Téstaman-an anvan Kris-la, minm jan ak Manman Bondié-a tou épi sin-yo avèk li, yo aprann nou: priyè-a sé yon konba. Kont kilès? Kont nou-minm minm épi kont tronpri sa k-ap tanté-a k-ap fè tout sa-l kapab pou fè moun-nan viré do bay priyè-a, viré do bay fè youn ak Bondié-l la. Chak moun priyé jan-l viv, paské chak moun viv jan-l priyé. Si yon moun pa vlé aji nòmalman dapré Éspri Kris-la, li pap kapab nòmalman priyé nan non-l. « Konba spirituèl » nouvo lavi krétyin-an pa kapab séparé ak konba priyè-a.
¬ [2612, 409] [2015]

I. Objéksion kont priyè-a

2726     Nan konba priyè-a, nou doué afronté nan nou-minm épi alantou nou, fason yo ouè priyè-a ki pa vré. Ginyin ki ouè nan li yon sinp travay psikolojik, gin lòt ki ouè-l kòm yon éfò konsantrasion pou moun-nan rivé nan yon vid mantal. Gin lòt ki rédui-l nan konpòtman ak paròl rituèl. Yon fason inkonsian, nan lidé anpil krétyin, priyé sé yon okipasion ki pa konpatib ak tout sa yo ginyin pou yo fè : yo pa gin tan. Moun k-ap chèché Bondié nan priyè-a, dékourajé vit, paské yo pa konnin priyè-a sé nan Éspri-Sin-an li soti tou, sé pa nan nou sèlman.
¬ [2710]

2727     Nou gin pou afronté mantalité (mòd réfléksion) « moun tè sa-a » ; yo antré nan nou, si nou pa vijilan, parégzanp : sé sèlman sa rézon-an ak lasians prouvé ki vérité (min priyè-a sé yon mistè ki dépasé nivo konsian-an ak inkonsian-an nan nou) ; sa-k gin valè sé sa k-ap produi épi bay randman (priyè-a pa produi anyin, donk li initil) ; sé sansasion-yo épi konfò-a ki kritè vérité-a, byin-an, bèlté-a (min priyè-a, « rinmin Bèlté-a » [philocalia] sé gloua Bondié vivan-an épi vré-a ki intérésé-l) ; pou réaji kont aktivism-nan, min yo prézanté  priyè-a tankou pran lafuit parapò a réalité tè-a (min priyè krétyin-an sé pa soti nan istoua-a ni divòsé ak lavi-a).
¬ [37] [2500]

2728     Anfin, konba nou-an doué afronté bagay nou ouè kòm échèk-nou nan priyè-a : dékourajman dévan séchrès-nou, chagrin poutèt nou pa bay Bondié tout bagay paské nou gin « anpil byin » (cf. Mc 10, 22), désépsion paské nou pa jouinn sa nou mandé dapré pròp volonté-nou, ògèy-nou ki blésé paské n-ap vîn gin kè di nan mové kondision-nou kòm péchè, lidé ki pa vré osijè karaktè gratis priyè-a, etc. Konklizion-an sé toujou minm-nan : sa sa sèvi pou priyé ? Pou ranpòté viktoua sou obstak sa-yo nou bézouin konbat pou umilité, konfians épi pèsévérans.

II. Vijilans kè ki pòv-la

Dévan difikilté priyè-a

2729     Difikilté ki pi kouran pou priyè nou-an sé distraksion mantal-la. Li ka konsèné paròl-yo ak signifikasion yo nan priyè vokal-la ; li kapab régadé tou Bondié n-ap priyé-a, nan priyè vokal-la (litijik épi pèsonèl), nan médi­tasion-an épi nan priyè kontanplatif-la. Plédé chèché chasé distraksion-yo sé tonbé nan pièj yo-a, alòské sa sifi pou nou rantré nan kè-nou : distraksion léspri-nou révélé nou  sa nou ataché ak li épi lè nou pran konsians sa ak umilité dévan Bondié, sé pi plis pou-l t-a éksité rinmin nou pou li, épi pou nou ofri-l kè-nou ak fèm rézolision pou-l kapab pròpté-l. Sé la pou nou mété konba-a, chouazi ki Mèt nou vlé sèvi (cf. Mt 6, 21. 24).
¬ [2711]

2730     Yon fason pozitif, konba kont tandans pou nou posédé épi dominé-a sé vijilans-la, tanpérans (sobriété) kè-a. Lè Jézu ap insisté sou vijilans-la, sé toujou parapò a li-minm minm, parapò a Vini li gin pou-l vini-an, parapò a dènié jou-a épi parapò a chak jou : « Jodi-a ». Épou-a ap vini nan mitan nuit-la ; limiè ki pa doué étinn-nan sé limiè lafoua-a : « Sé sou ou kè-m té di : “Chèché fas mouin” » (Ps 27, 8).
¬ [2659]

2731     Yon lòt difikilté, spésialman pou moun ki vlé priyé sinsèman, sé séchrès-la. Li fè pati priyè-a koté kè-a vîn san richès, san gou pou réfléksion-yo, souvni-yo épi santiman-yo, minm sa-k spirituèl-yo. Lè sa-a sé moman lafoua san mélanj-la, ki rété fidèl ak Jézu nan agoni-a épi nan tonb-nan. Grinn blé-a, « si-l mouri, li donnin anpil frui » (Jn 12, 24). Si séchrès-la sé paské manké rasîn, paské paròl-la tonbé sou ròch, konba-a sé parapò a konvèsion-an (cf. Lc 8, 6. 13).
¬ [1426]

Dévan tantasion-yo nan priyè-a

2732     Tantansion yo jouinn pi fasil nan priyè-a, tantasion ki pi kaché-a, sé manké nou manké lafoua-a. Li pa tèlman éksprimé nan yon pa kouè aklè (incrédulité déclarée) min pito nan yon préférans “de facto”. Lè nou kòmansé priyé gin mil travay oubyin okipasion nou éstimé ki pi présé, ki prézanté tèt-yo kòm priorité ; la-a tou yon lòt foua sé moman vérité kè-a épi sa-l préféré rinmin-an. Pafoua nou viré kot Granmèt-la kòm dènié rékou ; min èské nou vrèman kouè sa ? Pafoua nou pran Granmèt-la tankou yon asosié ki gin kontra avèk nou, min kè-a toujou rété nan arogans-la. Nan tout ka sa-yo sé mank lafoua-nou ki révélé, nou poko ginyin dispozision umilité kè-a : « San mouin nou pa kapab fè anyin » (Jn 15, 5).
¬ [2609, 2089] [2092] [2074]

2733     Yon lòt tantasion sé arogans-la ki ouvri pòt pou li, sé asédi-a (acédie). Pèr spirituèl-yo té konprann ak mo sa-a yon fòm déprésion ki konsékans néglijans kè-a ki bay rélachman nan disiplîn-nan, ki diminué vijilans-la. « Éspri-a […] vif, min chè-a fèb » (Mt 26, 41). Moun ki tonbé sot pi ro-a, li frapé pi mal. Dékourajman-an, sé révè fas arogans-la ki bay doulè. Moun ki gin umilité-a, li pa sézi poutèt mizè li-a, sa minnin-l nan plis konfians, nan rété pi solid nan kinbé fèm-nan.
¬ [2094] [2559]

III. Konfians tankou pitit

2734     Konfians tankou pitit-la sibi éprèv – li bay prèv sa-l vo – nan tribilasion-an (cf. Rm 5, 3-5). Difikilté prinsipal-la sé parapò a priyè démann-nan, nan intèsésion pou nou-minm oubyin pou lòt-yo. Gin moun ki minm sispann priyé, paské yo pansé Bondié pa kouté démann yo-a (li pa égzosé). La-a gin dé késion yo doué pozé : Poukisa nou pansé yo pa kouté démann nou-an ? Kijan yo tandé priyè nou-an, kijan li « éfikas » ?
¬ [2629]

Poukisa n-ap plinyin yo pa tandé priyè nou ?

2735     Gin yon konsta ki t-a doué toudabò fè nou étoné. Lè n-ap fè louanj pou Bondié oubyin lè n-ap fè aksion-d-gras pou li pou byinfè li-yo, sé apèn nou inkiété nou pou-n konnin si priyè nou-an té aksépté. Min, okontrè, nou égzijé pou-n ouè rézilta démann nou-yo. Ki imaj Bondié minm k-ap motivé priyè nou-an : èské sé yon mouayin n-ap anplouayé oubyin èské sé Papa Granmèt nou-an Jézu-Kri ?
¬ [2779]

2736     Èské nou gin konviksion osijè « nou pa konnin kijan pou nou priyé »-a (Rm 8, 26) ? Èské nou mandé Bondié « byin ki konvnab » ? Papa-nou konnin sa nou bézouin anvan nou mandé-l (cf. Mt 6, 8) min l-ap tann démann nou-an paské dignité pitit li-yo sé nan libèté yo li yé. Sé poutèt sa nou doué priyé avèk Éspri libèté-a, pou nou kapab konnin réyèlman vré kisa li vlé (cf. Rm 8, 27).
¬ [2559] [1730]

2737     « Nou pa ginyin, paské nou pa mandé ; nou mandé, min nou pa jouinn, paské nou mandé mal, pou nou dépansé pou anvi nou » (Jc 4, 2-3 ; cf. tout kontèks-la Jc 4, 1-10 ; 1, 5-8 ; 5, 16). Si n-ap mandé ak dé kè, ak yon kè « adiltè » (Jc 4, 4), Bondié pa kapab kouté sa nou mandé-a paské li vlé sa-k byin pou nou, li vlé lavi pou nou. « Èské nou kouè sé pou granmèsi sa-k ékri-a di : “Éspri ki abité nan nou-an, l-ap chèché jouinn sa-l anvi-a” ? » (Jc 4, 5) ? Bondié nou-an « jalou » pou nou, sé sign vérité rinmin-l nan. Sé pou nou antré nan sa Éspri-l la vlé épi l-ap kouté priyè nou :

« Pa fè tankou moun k-ap aji ak pouvoua pou sa-ou mandé rivé tousuit ; li vlé réyèlman ba-ou plis byinfè antan-ou pèsévéré nan priyè-a » (Evagre, or. 34 : PG 79, 1173).

Li-minm li vlé « pou dézi nou-an égzèsé nan priyè-yo, pou nou kapab résévoua sa-l préparé pou-l bay-la » (S. Augustin, ep. 130, 8, 17 : PL 33, 500).

Kijan priyè-nou vîn éfikas ?

2738     Révélasion priyè-a nan Prinsip ki dirijé sové nou sové-a (Économie du salut) aprann nou lafoua-a apuiyé sou aksion Bondié nan istoua-a. Konfians tankou pitit-la révéyé palintèmédiè aksion-l nan ki gin pi gran valè-a : soufrans ak réziréksion Pitit li-a. Priyè krétyin-an sé kolaborasion ak providans Bondié-a, ak projè rinmin li-an aléga moun-yo.
¬ [2568] [307]

2739     Kay sin Pòl, konfians sa-a gin odas (cf. Rm 10, 12-13), li fondé sou priyè Éspri-a nan nou épi sou fidélité rinmin Papa-a ki ba nou sèl Pitit li-a (cf. Rm 8, 26-39). Transfòmasion kè k-ap priyé-a sé prémié répons démann nou-an.
¬ [2778]

2740     Priyè Jézu-a fè priyè démann krétyin-an vîn éfikas. Sé li-minm minm ki modèl-la. L-ap priyé nan nou épi avèk nou. Paské kè Pitit-la pap chèché anyin dòt pasé sa-k fè Papa-a plézi, kòman pou priyè pitit adoptif-yo t-a pi rété kolé sou kado-a (don-an) pasé sou Bondié k-ap bay li-a (Donatè-a) ?
¬ [2604]

2741     Jézu ap priyé pou nou tou, nan plas-nou épi an favè-nou. Tout démann nou-yo, yon foua pou tout yo ranmasé nan rèl li té pousé sou koua-a épi Papa-a té kouté-a nan Réziréksion-l nan, épi sé poutèt sa li pa sispann intèsédé pou nou kot Papa-a (cf. He 5, 7 ; 7, 25 ; 9, 24). Si priyè nou-an fè youn byin fèm ak priyè Jézu-a nan lafoua ak nan odas tankou pitit, tout sa nou mandé nan Non-l, n-ap jouinn li, plis pasé tèl bagay oubyin tèl lòt bagay : n-ap jouinn Éspri-Sin-an minm ki gin tout kado-yo nan li.
¬ [2606] [2614]

IV. Pèsévéré nan rinmin-an

2742     « San rété sé pou nou priyé » (1 Th 5, 17), « antan n-ap di Bondié ak Papa-a mèsi tout tan pou tout moun o non Granmèt nou-an Jézu-Kri » (Ep 5, 20), « avèk tout kalité priyè ak démann, sé pou nou rét ap priyé tout tan nan Éspri-a ; sé pou nou rét ap véyé nan li antan nou pèsisté koté-l épi nou fè démann pou tout sin-yo » (Ep 6, 18). « Yo pa-t kòmandé nou pou nou toujou ap travay, ap véyé, ap jéné ; min priyé san rété-a, Laloua-a kòmandé sa » (Evagre, cap. pract. 49 : PG 40, 1245C). Difé sa-a k-ap boulé san fatig-la sé sèlman nan rinmin-an li kapab soti. Kont mank énèji nou-an épi parès nou-an, konba priyè-a sé konba rinmin ki gin umilité-a, ki fè konfians-la épi k-ap pèsévéré-a. Rinmin sa-a ouvri kè-nou pou toua évidans lafoua-a, ki kléré épi ki bay lavi :
¬ [2098] [162]

2743     Li toujou posib pou priyé : tan krétyin-an sé tan Kris-la ki résisité-a ki avèk nou « touléjou » (Mt 28, 20), kèlkésoua tanpèt-yo (cf. Lc 8, 24). Tan nou-an nan min Bondié :

« Li posib pou yon moun priyé ak atansion minm lè li nan maché oubyin l-ap pronmnin : yon lòt, minm jan-an, antan-l chita nan boutik-li ap koud kui, li kapab lévé nanm-li bay Bondié ; li posib pou yon sèvitè k-ap fè provizion épi k-ap monté désann, oubyin k-ap travay nan kuizîn […] fè yon priyè ki atantif ki sot nan fon kè » (S. Jean Chrysostome, ecl. 2 : PG 63, 585A).

2744     Priyé sé yon nésésité vital. Démonstrasion ka kontrè-a bay prèv pou konvink nou : si nou pa kité Éspri-a gidé nou, n-ap tonbé ankò nan ésklavaj péché-a (cf. Ga 5, 16-25). Kòman Éspri-Sin-an kapab « lavi-nou » si kè nou louin-l ?

« Pa gin anyin ki égal ak priyè-a : sé li-minm ki fè sa-k inposib vîn posib, sa-k difisil vîn fasil […]. Li inposib pou […] moun […] k-ap priyé-a […] janm tonbé nan péché-a » (S. Jean Chrysostome, Anna 4, 5 : PG 54, 666). « Moun ki priyé-a, sètènman l-ap sové ; sa-k pa priyé-a, sètènman l-ap kondané » (S. Alphonse de Liguori, mez.).

2745     Li pa posib pou séparé priyè-a ak lavi krétyin-an paské sé minm rinmin-an ak minm rénonsman-an ki soti nan rinmin-an. Sé minm konfòmité pitit ki rinmin-an ak désizion Papa-a. Sé minm fè youn-nan (union) k-ap transfòmé nou nan Éspri Sin-an ki fè nou toujou pi konfòm ak Kris Jézu. Sé minm rinmin-an aléga tout moun-yo, sé ak rinmin sa-a Jézu té rinmin nou. « Pou ninpòt ki sa nou mandé Papa-a o non-m li ba nou-l. Sa mouin kòmandé nou, sé pou nou youn rinmin lòt » (Jn 15, 16-17).
¬ [2660]

« Moun ki priyé san rété-a, sé sa ki fè priyè-a fè youn ak travay ki doué fèt-yo, épi ki fè aksion-yo alé ak priyè-a ; sé sèl fason pou nou kapab pran lòd yo pasé-a pou fè-l posib » (Origène, or. 12).

V. Priyè Lè Jézu-a

2746     Lè Lè Jézu-a té rivé-a, li priyé Papa-a (cf. Jn 17). Priyè-l la, sa-k pi long Évanjil-la transmèt nou, li anbrasé tout Prinsip ki dirijé kréasion-an ak salu-a (Économie de la création et du salut), minm jan ak Lanmò-l épi Réziréksion-l. Priyè Lè Jézu-a toujou rété nan li, minm jan Pak li-a, kòm li rivé « yon foua pou tout tan », li rété prézan nan litiji l’Égliz li-a.
¬ [1085]

2747     Tradision krétyin-an gin rézon rélé-l priyè « sasèrdotal » Jézu-a. Li sé priyè Gran-Prèt nou-an, ki inséparab ak sakrifis li-a, inséparab ak pasaj li-a al jouinn Papa-a (« Pak ») koté sé tout li-minm ki « konsakré » bay Papa-a (cf. Jn 17, 11. 13. 19).

2748     Nan priyè Pak sa-a, sakrifis sa-a, tout bagay « réprann nan tèt » nan li-minm (cf. Ep 1, 10) : Bondié épi tè-a, Paròl-la épi chè-a, lavi ki pap fini-an épi tan-an, rinmin-an ki rinmèt tèt-li épi rayisans-la ki trayi-l la, disip ki la prézan-yo épi sa ki pral kouè nan paròl yo-a, vidé pròp tèt li-a épi gloua-a. Sé priyè pou yo fè youn-nan (unité-a).
¬ [518] [820]

2749     Jézu akonpli tout travay Papa-a épi priyè-l la, minm jan ak sakrifis li-a, rivé jous nan finisman tan-an. Priyè Lè-a ranpli dènié tan-yo épi li minnin yo nan réalizasion-yo. Jézu, Pitit Papa-a té bay tout bagay-la, rinmèt tout li-minm bay Papa-a épi an minm tan, ak yon gran libèté li éksprimé-l (cf. Jn 17, 11. 13. 19. 24) poutèt pouvoua Papa-a ba li sou tout chè-a. Pitit-la, ki tounin Sèvitè, sé Granmèt, Pantocrator (ki kòmandé tout bagay). Sé Gran-Prèt nou-an k-ap priyé pou nou-an, sé li-minm tou k-ap priyé nan nou épi Bondié k-ap kouté priyè nou-an.
¬ [2616]

2750     Sé antan nou antré nan sin Non Granmèt Jézu-a n-ap kapab résévoua, sou paranndan, priyè li-minm li anségné nou-an : « Papa nou ! ». Priyè sasèrdotal li-a, sou paranndan, inspiré gran démann « Papa-nou »-an : pran souin Non Papa-a (cf. Jn 17, 6. 11. 12. 26), chalè pou Rouayòm li-an (gloua li-a ; cf. Jn 17, 1. 5. 10. 24. 23-26), akonplisman volonté Papa-a, projè salu li-a (cf. Jn 17, 2. 4. 6. 9. 11. 12. 24) épi libérasion anba sa-k mal-la (cf. Jn 17, 15).
¬ [2815]

2751     Anfin, sé nan priyè sa-a Jézu révélé nou épi ba nou « konésans » inséparab Papa-a ak Pitit-la (cf. Jn 17, 3. 6-10. 25) ki mistè lavi priyè-a minm.
¬ [240]

Rézimé

2752     Priyè-a sipozé yon éfò ak yon konba kont nou-minm épi kont tronpri sa k-ap tanté-a (Tantatè-a). Konba priyè-a inséparab ak « konba spirituèl-la » ki nésésè pou nou aji abituèlman dapré Éspri Kris-la : chak moun priyé minm jan li viv, paské chak moun viv minm jan li priyé-a.

2753     Nan konba priyè-a nou doué afronté fo-lidé nou gin sou priyè-a, diféran tandans mantalité koulié-a, ékspérians échèk nou-yo. Dévan tantasion sa-yo ki fè vîn gin dout sou sa priyè-a itil oubyin minm sou posibilité-l, nou doué réponn ak umilité, konfians épi pèsévérans.

2754     Difikilté prinsipal nan pratik priyè-a sé distraksion nanm-nan épi séchrès-la. Rémèd-la sé nan lafoua, konvèsion ak vijilans kè-a li yé.

2755     Gin dé tantasion k-ap ménasé priyè-a anpil foua : mank lafoua épi asédi (acédie) ki yon fòm déprésion léspri-a ki fè gin rélachman nan disiplîn lavi-a épi ki minnin nan dékourajman.

2756     Sé yon éprèv konfians nou doué ginyin kòm pitit-la sibi, lè nou pansé yo pa kouté priyè nou-an. Évanjil-la invité nou égzaminé nan ki mézi priyè nou-yo an akò ak sa Éspri-a vlé-a.

2757     « Priyé san rété » (1 Th 5, 17). Li posib pou nou toujou priyé. Sé yon bézouin vital tou. Yo pa kapab séparé priyè-a ak lavi krétyin-an.

2758     Priyè Lè Jézu-a, yo byin fèt rélé « priyè sasèrdotal-la » (cf. Jn 17), rézimé tout Prinsip diréksion kréasion-an ak salu-a (Économie de la création et du salut). Sé li-minm ki inspiré gran démann priyè « Papa-nou »-an.

 

Gid

Dézièm séksion
Priyè Granmèt-la : « Papa-nou ! »

2759     « Rivé, pandan Jézu té yon koté, li t-ap priyé ; kon-l té sispann, youn nan disip li-yo té di-l : “Granmèt, aprann nou priyé, tankou Jan té aprann disip li-yo” » (Lc 11, 1). Granmèt-la, antan-l réponn démann sa-a, té konfié disip li-yo épi l’Égliz li-a priyè ki fondamantal pou krétyin-an. Sin Luk prézanté yon tèks kout (sink démann : cf. Lc 11, 2-4), sin Matié bay yon vèsion pi dévlopé (sèt démann : cf. Mt 6, 9-13). Sé tèks sin Matié-a tradision litijik l’Égliz-la kinbé (Mt 6, 9-13).

Papa nou ki nan sièl-yo :
sé pou yo réspékté non-ou ;
sé pou yo rékonèt sé ou ki roua ;
sé pou volonté-ou fèt,
sou tè-a tankou nan sièl-la.
Pin nou bézouin chak jou-a, ba nou li jodi-a ;
padonnin nou sa nou fè-ou,
tankou nou padonnin moun ki fè nou kichòy ;
pa kité nou pran nan pièj ;
min délivré nou anba sa ki Mal.

2760     Byin vit, pratik litijik-la té fini Priyè Granmèt-la ak yon louanj (doksoloji). Nan Didakè-a (Didachè 8, 2) : « Paské sé pou ou puisans-la ak gloua-a pou tout tan ». Liv Konstitision apostolik-yo (Les Constitu­tions apostoliques, 7, 24, 1) ajouté o kòmansman « rouayòm-nan », épi sé fòmul sa-a yo konsèvé jous jodi-a nan priyè ékuménik-la. Tradision bizantin-an ajouté apré « gloua »-a « Papa-a ak Pitit-la ak Éspri-Sin-an ». Misèl Romin-an déplouayé dènié démann-nan (cf. Embolisme) nan pèspéktiv tann n-ap tann kontantman éspérans ki sin-an (Tt 2, 13) épi Avènman Jézu-Kri Granmèt nou-an, apré sa gin aklamasion asanblé-a ki suiv oubyin ki rézimé louanj (doksoloji) Konstitision apostolik-yo.
¬ [2855] [2854]

ATIK 1
« Abréjé tout Évanjil-la »

2761     « Priyè Granmèt-la réyèlman vré gin yon abréjé tout Évanjil-la » ladan-l (Tertullien, or. 1). Granmèt-la, « apré li fîn transmèt disiplîn pou priyé-a, li di mandé épi n-ap jouinn (Lc 11, 9), épi gin sa chak moun mandé dapré chak sikonstans-yo, antan li mété anvan sa-k léjitim épi ki òdinè pou priyè-a tankou fondman pou rivé jouinn sa yo anvi-yo, li gin doua konstoui sou li lòt démann » (Tertullien, or. 10).

I. Nan pouin santral Sint-Ékritu-yo

2762     Apré-l fîn montré kòman psòm-yo sé nouritu prinsipal priyè krétyin-an épi kijan yo vîn koulé nan démann « Papa-nou »-an, sint Ogustin di kòm konklizion :

« Si-ou travèsé tout priyè ki nan Paròl ki sin-yo, dapré sa-m kalkilé, ou pap jouinn anyin Priyè Granmèt-la pa gin ladan-l épi li pa sèvi-l konklizion » (ep. 130, 12, 22 : PL 33, 502).

2763     Tout Sint-Ékritu-yo (Laloua-a, Profèt-yo épi Psòm-yo) akonpli nan Kris-la (cf. Lc 24, 44). Évanjil-la sé « Bòn nouvèl » sa-a. Sin Matié rézimé prémié anons-li nan Prèch sou mòn-nan (cf. Mt 5-7). Priyè « Papa-nou »-an nan kè anons sa-a. Sé nan kontèks sa-a chak démann priyè Granmèt-la kité-a vîn kléré :
¬ [102]

« Priyè Granmèt-la gin tout pèféksion nèt […]. Nan priyè Granmèt-la non sèlman yo mandé tout sa nou kapab déziré ki kòrèk, min tou nan lòd dapré jan yo doué déziré yo-a : konsa, Priyè sa-a pa sèlman aprann nou mandé, min tou li bay tout santiman-nou fòm pou yo ginyin-an » (S. Thomas d’A., s. th. 2-2, 83, 9).
¬ [2541]

2764     Prèch sou mòn-nan sé yon ansègnman lavi, Priyè Granmèt-la sé yon priyè, min nan toulèdé Éspri Granmèt-la bay dézi nou-yo yon nouvo fòm, dézi sa-yo ki mouvman sou paranndan k-ap animé lavi-nou. Ak paròl li-yo Jézu ap anségné nou nouvo lavi sa-a épi l-ap instrui nou pou nou mandé-l nan priyè-a. Kalité lavi-nou nan Jézu dépann dé douati priyè nou-an.
¬ [1965] [1969]

II. « Priyè Granmèt-la »

2765     Éksprésion tradisionèl-la « Priyè Granmèt-la » (« Priyè dominikal ») vlé di priyè nou adrésé bay Papa nou-an, sa Granmèt Jézu té aprann nou épi té ba nou-an. Priyè sa-a, ki vîn sot nan Jézu pou nou, vrèman pa gin tankou-l : sé afè « Granmèt-la ». Sou yon bò, ak paròl priyè sa-a, sèl Pitit-la réyèlman ba nou paròl Papa-a té ba li (cf. Jn 17, 7) : Sé li minm ki mèt pou aprann nou priyé-a. Sou yon lòt bò, Paròl-la ki tounin chè-a, nan kè-l ginyin kòm moun-nan, li konnin bézouin frè ak sè-l yo ki moun parèy li, épi li révélé yo ba nou : li sé modèl priyè nou-an.
¬ [2701]

2766     Min Jézu pa kité yon fòmul pou nou répété tankou yon machîn (cf. Mt 6, 7 ; 1 R 18, 26-29). Minm jan ak pou tout priyè vokal, palintèmédiè Paròl Bondié-a, Éspri-Sin-an ap aprann pitit Bondié-yo priyé. Jézu pa sèlman ba nou paròl pou nou priyé tankou pitit, min an minm tan li ba nou Éspri-a pou paròl sa-yo tounin « éspri […] épi lavi » nan nou (Jn 6, 63). Plis ankò, rézon épi posibilité priyè n-ap fè tankou pitit-la sé poutèt Papa-a « voyé Éspri Pitit li-a nan kè nou, l-ap rélé : “Aba, Papa !” » (Ga 4, 6). Paské priyè nou-an sé intèprèt sa nou anvi-yo dévan Papa-a, li-minm tou « k-ap sondé kè-yo », Papa-a, « li konnin sa Éspri-a anvi-a, paské sé dapré Bondié li priyé pou sin-yo » (Rm 8, 27). Priyè nou dirijé bay Papa-a antré nan sékrè mision Pitit-la épi Éspri-a.
¬ [690]

III. Priyè l’Égliz-la

2767     L’Égliz-la té résévoua paròl-yo Granmèt-la fè nou kado-a ki pa kapab séparé ak Éspri-Sin-an k-ap ba yo lavi nan kè fidèl-yo, dépi nan kòmansman-l épi li té ékspérimanté-l nan lavi-l. Prémié kominoté-yo té konn fè Priyè Granmèt-la « toua foua pa jou » (Didaché 8, 3), nan plas « Dizuit bénédiksion-yo » piété juif-la té konn anplouayé-a.

2768     Dapré Tradision apostolik-la, Priyè Granmèt-la anrasiné ésansièlman nan priyè litijik-la.

Granmèt-la « aprann nou pou nou fè priyè an komin pou frè nou-yo. Réyèlman li pa di, Papa mouin, ki nan sièl-yo ; min, Papa nou, pou nou fè siplikasion pou tout kò-a ansanm » (S. Jean Chrysostome, hom. in Mt. 19, 4 : PG 57, 278D).

     Nan tout tradision litijik-yo, Priyè Granmèt-la sé yon pati intégral nan gran Lè Ofis divin-an. Min karaktè éklésial li-a sé sitou nan toua sakréman inisiation krétyin-an yo parèt yon fason klè :

2769     Nan Batèm-nan épi nan Konfirmasion-an, lè yo rinmèt (traditio) Priyè Granmèt-la, sa indiké nouvo nésans pou lavi Bondié-a. Paské priyè krétyin-an sé palé ak Bondié avèk Paròl Bondié-a li-minm minm, moun ki « réfèt […] gras a paròl Bondié ki vivan-an » (1 P 1, 23) aprann invoké Papa yo-a ak sèl Paròl li toujou kouté-a. Épi apati lè sa-a yo kapab fè sa paské mak so Onksion Éspri-Sin-an pozé yon fason ki pa kapab éfasé sou kè-yo, sou zòrèy yo, sou po bouch-yo, sou tout réalité yo tankou pitit. Sé sa-k fè, laplipa kòmantè Pèr-yo osijè priyè « Papa-nou »-an yo adrésé bay katékumèn-yo (moun k-ap préparé pou résévoua batèm-nan) ak néofit-yo (moun ki fèk vîn krétyin-yo). Lè l’Égliz-la ap fè Priyè Granmèt-la, sé toujou pèp « ti bébé ki fèk fèt »-yo k-ap priyé-l épi ki jouinn mizérikòd (cf. 1 P 2, 1-10).
¬ [1243]

2770     Nan litiji ékaristik-la, Priyè Granmèt-la parèt tankou priyè tout l’Égliz-la. Sé la signifikasion-l révélé anplin épi éfikasité-l tou. Yo mété-l ant Anafò-a (Anaphore : Priyè ékaristik-la) épi litiji Kominion-an, sou yon bò li rézimé tout démann-yo épi intèsésion yo éksprimé nan mouvman Épiklèz-la, épi, sou yon lòt bò, li frapé nan pòt Résépsion Rouayòm-nan, sa Kominion nan sakréman-an pral antisipé-a.
¬ [1350]

2771     Nan Ékaristi-a, Priyè Granmèt-la manifésté karaktè eskatolojik démann li-yo (sètadi ki konsèné dènié tan-yo lè Kris-la ap tounin-an). Li sé priyè ki korésponn ak « dènié tan-yo », tan salu-a ki kòmansé ak vidé yo vidé Éspri-Sin-an é k-ap fini lè Granmèt-la rétounin. Démann yo adrésé bay Papa nou-an, kontrèman ak priyè Ansyin Alians-la, yo apuiyé sou mistè salu-a ki déja akonpli, yon sèl foua pou tout tan, nan Kris-la ki krisifié épi ki résisité-a.
¬ [1403]

2772     Sé nan lafoua sa-a ki pa kapab kasé-a éspérans ki soutni chak nan sèt démann-yo soti. Y-ap éksprimé jémisman tan kounié-a, tan pasians-la épi atant-la koté « sa n-ap yé-a pa ko parèt » (1 Jn 3, 2 ; cf. Col 3, 4). Ékaristi-a épi « Papa-nou »-an ap tann Avènman Granmèt-la, « joustan li vini » (1 Co 11, 26).
¬ [1820]

Rézimé

2773     Antan Jézu ap réponn démann disip li-yo (« Granmèt aprann nou priyé » : Lc 11, 1), li rinmèt yo priyè fondamantal krétyin-an « Papa-nou »-an.

2774     « Réyèlman vré, Priyè [Granmèt-la] gin abréjé tout Évanjil-la » ladan-l (Tertullien, or. 1), « sé priyè ki gin plis pèféksion-an » (S. Thomas d’A., s. th. 2-2, 83, 9). Li nan pouin santral Sint-Ékritu-yo.

2775     Yo rélé-l « Priyè Granmèt-la » paské li vîn jouinn nou sot nan Granmèt Jézu, li-minm ki Mèt épi modèl priyè nou-an.

2776     Priyè Granmèt-la sé priyè l’Égliz-la ki dépasé lòt-yo. Sé yon pati intégral nan gran Lè Ofis divin-an épi nan sakréman inisiasion krétyin-yo : Batèm, Konfirmasion épi Ékaristi-a. Antan li anndan Ékaristi-a, li manifésté karaktè « éskatolijik » démann li-yo, nan tann Granmèt-la, « joustan li vini » (1 Co 11, 26).

 

Gid

ATIK 2
« Papa-nou ki nan sièl-yo »

I. « Nou gin odas proché ak tout konfians »

2777     Nan litiji Romin-an, yo invité asanblé ékaristik-la pou-l priyé « Papa-nou »-an ak odas tankou pitit ; litiji oriantal-yo anplouayé éksprésion ki sanblé ak sa épi yo dévlopé yo : « Nou gin odas nan tout asirans », « Fè nou dign pou… ». Dévan rajé ki t-ap flanbé san-l pa fè sann-nan, yo té di Moyiz : « Pa proché isit la ; ouété sapat-ou nan pié-ou » (Ex 3, 5). Sé Jézu sèlman ki té kapab travèsé pa-pòt-la, li-minm ki « lè-l fîn fè pròpté péché-yo » (He 1, 3), li introdui nou dévan fas Papa-a : « Min mouin-minm épi pitit-yo, sa Bondié ban mouin-yo » (He 2, 13) :

« Konsians nou sé ésklav-la t-a fè nou antré anba tè, kondision nou sou tè-a t-a délagé, si sé pa-t otorité Papa-a li-minm, Éspri Pitit-la li-minm ki t-a pousé nou rélé rèl sa-a. Bondié té voyé, sé sa-l di, Éspri Pitit li-a nan kè-nou k-ap rélé Abba, Papa-a ! (Rm 8, 15). [...] Kilè sa-a ki kapab mouri-a ap gin odas rélé Bondié Papa, si sé pa sèlman lè fòs ki sot anro-a animé moun-nan sou paranndan ? » (S. Pierre Chrysologue, serm. 71 : PL 52, 401CD).
¬ [270]

2778     Puisans Éspri-a ki introdui nou nan Priyè Granmèt-la, yo éksprimé-l nan litiji Oriantal-la épi Oksidantal-la ak yon bèl éksprésion ki yon karaktéristik krétyin-an : parrêsía, sinplisité san viré tounin, konfians tankou pitit, asirans ki gin kè kontan, odas umilité-a, asirans yo rinmin-nou (cf. Ep 3, 12 ; He 3, 6 ; 4, 16 ; 10, 19 ; 1 Jn 2, 28 ; 3, 21 ; 5, 14).
¬ [2828]

II. « Papa ! »

2779     Anvan nou fè prémié élan Priyè Granmèt-la sa-a tounin pròp élan pa-nou, sa pap initil pou nou t-a pròpté kè-nou ak umilité sot anba kèk fo-lidé « tè sa-a ». Umilité-a fè nou konnin sa : « Pèsonn pa konnin Pitit-la, sof Papa-a ; ni pèsonn pa konnin Papa-a, sof Pitit-la ak moun Pitit-la vlé révélé sa » (Mt 11, 25), sètadi bay « sa-k tou piti-yo » (Mt 11, 27). Pròpté kè-a sot anba imaj ki gin rapò ak papa épi manman dapré istoua pèsonèl-nou oubyin kilti-nou, épi ki gin yon infliyans nan rélasion-nou ak Bondié. Bondié Papa-nou dépasé katégori réalité kréasion-an. Transféré sou li, oubyin kont li, lidé nou ginyin nan domèn sa-a sé t-a minm bagay ak fabriké zidòl pou nou adoré oubyin krazé. Priyé Papa-a sé antré nan mistè-l la, dapré jan li-minm li yé-a épi jan Pitit-la révélé nou li-a :
¬ [239]

« Non Bondié Papa-a yo pa-t janm montré pèsonn li. Minm lè Moyiz té pozé-l késion osijè pròp tèt-li, sé yon lòt non li té tandé. Sé nan Pitit-la yo révélé nou-l. Réyèlman, anvan non Pitit-la pa-t gin non Papa-a » (Tertullien, or. 3).

2780     Nou kapab invoké Bondié kòm « Papa » paské li-minm li révélé nou sa palintèmédiè Pitit li-a ki tounin moun épi paské Éspri li-a fè nou konnin-l. Sa moun-nan pa kapab konnin-an épi sa puisans anjélik-yo pa kapab rivé ouè-a, sètadi rélasion pèsonèl Pitit-la ak Papa-a (cf. Jn 1, 1), min Éspri Pitit-la fè nou patisipé ladan-l, nou minm ki kouè Jézu sé Kris-la épi ki pran nésans nan Bondié (cf. 1 Jn 5, 1).
¬ [240]

2781     Lè n-ap priyé Papa-a, nou nan kominion avèk li épi avèk Pitit li-a Jézu-Kri (cf. 1 Jn 1, 3). Lè sa-a nou konnin-l épi nou rékonèt li nan yon sézisman ki toujou nouvo. Prémié paròl Priyè Granmèt-la, angiz yon siplikasion, sé yon bénédiksion ak yon adorasion. Réyèlman sé gloua Bondié pou nou rékonèt li kòm « Papa », Bondié tout bon vré-a. Nou di-l mèsi poutèt li té révélé nou Non li-an épi li té ba nou pou nou kouè sa épi pou prézans-li abité nan nou.
¬ [2665]

2782     Nou kapab adoré Papa-a, paské li fè nou pran nésans yon lòt foua nan lavi li-a, antan li adopté nou kòm pitit-li nan sèl Pitit li-a : gras a Batèm-nan, li inkòporé nou nan kò Kris-la, épi gras a Onksion Éspri li-a ki vidé sot nan Tèt-la al nan manb-yo, li fè nou tounin « kris » (moun ki résévoua onksion-an) :
¬ [1267]

« Bondié réyèlman ki té déstiné nou davans pou adopsion-an, li fè nou konfòm ak kò gloua Kris-la. Sé poutèt sa, antan nou patisipé nan Kris-la, sé pa san rézon yo rélé nou “kris” » (S. Cyrille de Jérusalem, catech. myst. 3, 1 : PG 33, 1088A).

« Moun nouvo-a, ki réfèt épi ki tounin vîn jouinn Bondié palintèmédiè gras li-a, li di toudabò Papa, paské li déjà tounin pitit » (S. Cyprien, Dom. orat. 9 : PL 4, 525A).

2783     Sé konsa, gras a Priyè Granmèt-la, yo révélé nou bay pròp tèt-nou an minm tan y-ap révélé nou Papa-a (cf. GS 22, § 1) :
¬ [1701]

« Ou minm moun-nan, ou pa-t gin odas lévé fas ou gadé sièl-la, jé-ou yo sé atè ou té dirijé yo, épi toudinkou ou résévoua lagras Kris-la, tout péché-ou yo éfasé. Mové sèvitè ou té yé-a yo fè-l tounin bon pitit. […] Donk lévé jé-ou yo gadé Papa-a ki té anfanté-ou palintèmédiè bingn-nan, ki té rachté-ou palintèmédiè Pitit-la, épi di “Papa-nou !” […]. Min pa réklamé kichòy spésial pou ou. Sé sèlman pou Kris-la li sé yon Papa spésial, pou nou tout sé an komin li sé yon Papa, paské sé Pitit-la sèl li té anfanté, nou-minm li té kréyé nou. Donk sé pou di ou-minm tou poutèt lagras-la « Papa-nou », pou ka mérité pitit » (S. Ambroise, sacr. 5, 19 : PL 16, 450C).

2784     Kado gratis adopsion-an mandé pou nou konvèti tout tan épi vivyon lavi nouvo. Priyé Papa nou-an doué dévlopé dé dispozision fondamantal nan nou : dézi ak volonté pou nou sanblé avèk li. Nou kréyé dapré pòtré-l, palintèmédiè gras-la nou rétounin gin résanblans-la épi nou doué korésponn ak sa :
¬ [1428] [1997]

« Lè nou di Bondié : “Papa”, nou doué konpòté nou tankou pitit Bondié » (S. Cyprien, Dom. orat. 11 : PL 4, 526B).

« Ninpòt moun ki gin yon kè féròs épi san dousè pa kapab rélé Bondié ki si bon-an “Papa” : réyèlman li pa konsèvé non plis kat-idantifikasion bonté sa-a ki nan Papa ki nan sièl-la » (S. Jean Chrysostome, hom. in Mt. 7, 14 : PG 51, 44B).

« Sé pou nou kontanplé bèlté Papa-a tout tan, épi an konfòmité avè-l, chak moun doué dékoré nanm-li » (S. Grégoire de Nysse, or. dom. 2 : PG 44, 1148B).

2785     Yon kè pòv épi ki gin konfians ap fè nou konvèti pou nou vîn « tankou timoun piti » (Mt 18, 3) : paské Papa-a révélé pròp tèt-li bay « sa-k tou piti-yo » (Mt 11, 25) :
¬ [2562]

Sé yon dispozision « ki vîn fòmé ak kontanplasion Bondié sèlman épi ak chalè charité-a, palintèmédiè li, léspri-a fonn épi plonjé nan rinmin-an, li dialogé ak Bondié ak familiarité tankou ak pròp Papa-l ak yon piété spésial » (S. Jean Cassien, coll. 9, 18 : PL 49, 788C).

« Papa-nou. Nan non sa-a charité-a révéyé – kisa réyèlman ki doué vo plis pou yon pitit pasé papa-a ? – épi aféksion siplikasion-an […] épi yon konfians n-ap jouinn sa nou pral mandé-a […]. Kisa réyèlman pou-l pa t-a bay pitit-yo k-ap mandé-a, lè li-minm li té ba yo anvan pou yo pitit ? » (S. Augustin, serm. Dom. 2, 4, 16 : PL 34, 1276).

III. Papa « nou »

2786     Papa « nou » konsèné Bondié. Adjéktif posésif sa-a pa éksprimé yon posédé sou bò pa-nou, min rélasion tou nèf nou gin ak Bondié-a.
¬ [443]

2787     Lè nou di Papa « nou », nou rékonèt toudabò tout promès rinmin Profèt-yo té anonsé-yo akonpli ak Nouvo Alians-la k-ap diré pou tout tan-an : nou vîn tounin pèp « li » épi poutèt sa li-minm li sé Bondié « nou ». Nouvo rélasion sa-a sé youn ki pou lòt kòm yon kado gratis : sé nan rinmin ak fidélité (cf. Os 2, 21-22 ; 6, 1-6) pou nou réponn « lagras-la ak vérité-a » yo ba nou nan Jézu-Kri-a (Jn 1, 17).
¬ [782]

2788     Paské Priyè Granmèt-la sé priyè pèp li-a nan « dènié tan-yo », paròl sa-a, « nou », éksprimé asirans éspérans nou-an nan dènié Promès Bondié-a tou ; li-minm l-ap di moun ki ranpòté viktoua-a nan nouvo Jéruzalèm-nan : « M-ap Bondié-l épi li minm l-ap pitit mouin » (Ap 21, 7).

2789     Antan nou priyé Papa « nou », nou viré pèsonèlman nan diréksion Papa Granmèt-nou Jézu-Kri. Nou pa divizé Bondié, paské Papa-a sé « sous ak orijîn », min konsa nou déklaré, li anfanté Pitit-la dépi anvan tout tan épi Éspri-Sin-an soti nan li. Nou pa konfon Pèrsòn-yo non plis, paské nou déklaré kominion nou-an sé ak Papa-a épitou ak Pitit li-a, Jézu-Kri, nan yon sèl Éspri-Sin yo-a. Sint Trinité-a gin minm égzistans-la épi li pa kapab divizé. Lè nou priyé Papa-a, nou adoré-l épi nou ba li gloua avèk Pitit-la épi Éspri-Sin-an.
¬ [245] [253]

2790     Gramatikalman, « nou »-an maké yon réalité ki komin pou pliziè. Sé yon sèl-la Bondié yé épi yo rékonèt li kòm Papa sa-yo li bay nouvo nésans nan dlo ak Éspri-Sin-an palintèmédiè lafoua nan sèl Pitit li-a (cf. 1 Jn 5, 1 ; Jn 3, 5). L’Égliz-la sé nouvo kominion sa-a ant Bondié ak moun-yo : li fè youn ak sèl Pitit-la ki tounin « prémié pitit nan pami tout foul frè-yo » (Rm 8, 29), li an kominion ak yon sèl épi minm Papa-a, nan yon sèl épi minm Éspri-Sin-an (cf. Ep 4, 4-6). Antan nou priyé Papa « nou »-an, chak batizé priyé nan kominion sa-a : « Foul fidèl-yo té gin yon sèl kè ak yon sèl nanm » (Ac 4, 32).
¬ [787]

2791     Sé sa-k fè, malgré divizion ant krétyin-yo, priyè ki adrésé bay Papa « nou »-an rété kòm yon byin komin épi yon apèl pou tout moun ki batizé-yo. Antan yo an kominion gras a lafoua nan Kris-la palintèmédiè Batèm-nan, yo doué patisipé nan priyè Jézu-a pou disip li-yo fè youn-nan (cf. UR 8 ; 22).
¬ [821]

2792     Anfin, si nou vrèman priyé « Papa-nou »-an, nou soti nan individualism (chak koukouy kléré pou tèt-li), paské rinmin nou résévoua-a libéré nou anba sa. Paròl « nou »-an, nan kòmansman Priyè Granmèt-la, minm jan ak paròl « nou »-an nan kat dènié démann-yo, pa mété pèsonn déyò. Pou nou kapab di-l an tout vérité (cf. Mt 5, 23-24 ; 6, 14-16), nou doué dépasé divizion nou-yo ak opozision nou-yo.

2793     Moun ki batizé-yo pa kapab priyé paròl Papa « nou »-an san yo pa poté bò koté-l tout moun li té rinmèt Pitit li rinmin-an pou yo-a. Rinmin Bondié-a pa gin limit, priyè nou-an tou pa doué gin limit (cf. NA 5). Priyé Papa « nou »-an ouvri nou nan tout dimansion rinmin-l nan li té manifésté nan Kris-la : priyé avèk tout moun-yo épi pou tout moun-yo ki poko konnin-l jous kounié-a, pou yo ka rasanblé fè youn (Jn 11, 52). Souin sa-a Bondié ap pran pou tout moun-yo ak pou tout kréasion-an té animé tout moun ki té konn priyé tout bon-yo : li doué élaji priyè nou-an nan lajè rinmin-an lè nou gin odas di Papa « nou ».
¬ [604]

IV. « Ki nan sièl-yo »

2794     Éksprésion biblik sa-a pa vlé di yon koté (« yon éspas »), min yon mòd égzistans ; li pa vlé di Bondié louin, min Bondié gran. Papa nou-an pa « yon lòt koté », li « dépasé tout bagay » nou t-a kapab pansé osijè jan li sin-an. Poutèt li toua foua Sin, li toupré kè ki rabésé épi krazé-a :
¬ [326]

« Sa kòrèk donk pou yo konprann sa-k di-a, Papa-nou ki nan sièl-yo, sé nan kè moun kòrèk-yo yo di-l yé tankou nan tanp-li ki sin-an. An minm tan tou, moun k-ap priyé-a vlé pou sa-a l-ap invoké-a abité nan li » (S. Augustin, serm. Dom. 2, 5, 17 : PL 34, 1277).

« Sièl-yo minm sé moun-yo ki poté pòtré sa-k nan sièl-yo, sé nan yo Bondié abité épi prominnin » (S. Cyrille de Jérusalem, catech. myst. 5, 11 : PG 33, 1117B).

2795     Sinbòl sièl-yo ranvouayé nou nan mistè Alians-la, koté n-ap viv-la, lè nou priyé Papa-nou. Li-minm li nan sièl-yo, sé la li rété, kay Papa-a poutèt sa sé « patri » nou (péyi papa-nou). Péché-a té égzilé nou sot nan tè Alians-la (cf. Gn 3) épi konvèsion kè-a fè nou tounin kot Papa-a, vîn nan sièl-la (cf. Jr 3, 19 – 4, 1a ; Lc 15, 18. 21). Sé poutèt sa, nan Kris-la, sièl-la ak tè-a rékonsilié (cf. Is 45, 8 ; Ps 85, 12), paské Pitit-la « té désann sot nan sièl-yo », pou kont-li, épi li fè nou monté avèk li, gras a koua li-a, Réziréksion-l nan épi Asansion-l nan (cf. Jn 12, 32 ; 14, 2-3 ; 16, 28 ; 20, 17 ; Ep 4, 9-10 ; He 1, 3 ; 2, 13).
¬ [1024]

2796     Lè l’Égliz-la di priyè « Papa-nou ki nan sièl-yo », li déklaré nou sé pèp Bondié-a ki déja chita nan sièl-yo ak Kris Jézu (Ep 2, 6), nou kaché ak Kris-la nan Bondié (Col 3, 3), épi, an minm tan, « n-ap plinn, antan nou anvi abiyé avèk abitasion nou-an ki sot nan sièl-la » (2 Co 5, 2 ; cf. Ph 3, 20 ; He 13, 14) :
¬ [1003]

Krétyin-yo « nan chè-a, min yo pap viv dapré chè-a. Yo pasé lavi yo sou tè-a, min yo sé sitouayin sièl-la » (Epître à Diognète 5, 8-9).

Rézimé

2797     Yon konfians ki sinp épi ki fidèl, yon asirans ki gin umilité épi ki bay kè kontan, sé dispozision sa-yo ki alé ak moun k-ap di priyè « Papa-nou »-an.

2798     Nou kapab invoké Bondié kòm « Papa », paské Pitit Bondié-a té révélé nou sa, li-minm nou tounin yon sèl kò avèk li gras a Batèm-nan épi nan li nou sé pitit adoptif Bondié-a.

2799     Priyè Granmèt-la fè nou an kominion avèk Papa-l épi ak Pitit li-a Jézu-Kri. Li révélé nou an minm tan bay pròp tèt pa-nou (cf. GS 22, § 1).

2800     Priyé Papa-nou doué dévlopé volonté-nou pou nou sanblé ak li, minm jan ak yon kè ki gin umilité épi konfians.

2801     Lè nou di Papa « nou », nou inkové Alians nan Jézu-Kri-a, kominion ak Sint Trinité-a épi charité ki sot nan Bondié-a ki élaji palintèmédiè l’Egliz-la sou tout dimansion tè-a.

2802     « Ki nan sièl-yo » pa vlé di kèk koté, min grandè Bondié épi prézans-li nan kè moun ki kòrèk-yo. Sièl-la, kay Papa-a, sé véritab patri koté nou vlé alé-a épi sa nou déja égzisté pou li-a.

 

Gid

ATIK 3
Sèt démann-yo

2803     Apré nou vîn dévan Bondié Papa-nou pou nou adoré-l, rinmin-l épi béni-l, Éspri ki fè nou pitit-la fè sèt démann, sèt bénédiksion, monté sot nan kè-nou. Toua prémié-yo, ki plis an rapò ak Bondié, ralé nou nan gloua Papa-a, kat dènié-yo, tankou chémin pou n-al jouinn li, prézanté mizè-nou bay lagras li-a. « Bafon-an rélé bafon-an » (Ps 42, 8).
¬ [2627]

2804     Prémié mouvman-an poté nou al jouinn li, poutèt li-minm : Non-OU, Rouayòm OU, volonté-OU ! Karaktéristik pròp rinmin-an sé toudabò pansé osijè sa-a nou rinmin-an. Nan chak toua démann sa-yo, nou pa nonmin « nou », min sa-k pran nou sé yon « anvi k-ap boulé », yon « kè séré » minm, sa Pitit yo rinmin-an  ginyin pou gloua Papa-l la (cf. Lc 22, 14 ; 12, 50) : « Sé pou yo réspékté (sanktifié) […]. Sé pou-l vini […]. Sé pou-l fèt… » : toua siplikasion sa-yo nan sakrifis Kris Sovè-a yo déja kouté yo, min apati la yo dirijé nan akonplisman final yo-a nan éspérans-la, tout tan Bondié poko tout bagay nan tout moun (cf. 1 Co 15, 28).

2805     Dézièm group démann-yo dévlopé nan mouvman kèk Épiklèz ékaristik : sé ofrann sa n-ap tann-yo épi sa atiré jé Papa mizérikòd-yo. Ofrann-nan monté sot nan nou épi li régadé sa nou bézouin déja kounié-a sou tè sa-a : « Ba nou […] ; padoné nou […] ; pa kité nou pran […] ; délivré nou… ». Katriyèm ak sinkièm démann-yo konsèné lavi-a kòm lavi, soua pou nouri-l, soua pou géri péché-a ; dé dènié-yo konsèné konba pou viktoua lavi-a, konba pou priyè-a li-minm.
¬ [1105]

2806     Ak toua prémié démann-yo nou rafèmi nan lafoua-a, nou ranpli ak éspérans-la épi charité-a limin nan nou. Sé kréati nou yé épi nou péchè toujou, nou doué mandé pou nou-minm, dapré paròl « nou » sa-a nan mézi tè-a ak istoua-a, nou-minm k-ap ofri nou bay rinmin san mézi Bondié nou-an. Réyèlman Papa nou-an, gras a Non Kris li-a épi Rouayòm Éspri-Sin li-an, réalizé projè salu-a pou nou épi pou tout tè-a.
¬ [1656 - 2658]

I. « Sé pou yo réspékté (sanktifié) Non-ou »
¬ [2142 - 2159]

2807     Vèb « sanktifié »-a yo doué konprann li la-a, pa nan sans yon koz (sé Bondié sèl ki sanktifié, ki fè vîn sin), min pito nan sans yon aprésiasion : rékonèt kòm sin, trété-l yon fason ki sin. Konsa nan adorasion-an, invokasion sa-a kèk foua yo konprann li kòm yon louanj épi yon aksion-d-gras (cf. Ps 111, 9 ; Lc 1, 49). Min Jézu aprann nou démann sa-a sou fòm kichòy yo souété : yon démann, yon dézi, yon atant koté Bondié ak moun-nan konékté ansanm. Dépi prémié démann priyè-a nou plonjé nan intimité mistè sa-l yé kòm Bondié-a épi nan dram k-ap sové nou kòm moun-nan. Mandé pou yo sanktifié (réspékté) Non-l angajé nou nan « bon plézi-l, sa-l té ranjé davans nan li »-a (Ep 1, 9), « pou nou té kapab sin, san tach dévan fas-li nan rinmin-an » (cf. Ep 1, 9. 4).
¬ [2097]

2808     Nan moman désizif Déroulman projè-l la (Économie), Bondié révélé Non-l, min li révélé-l antan li réalizé travay li-a. Travay sa-a minm pap réalizé pou nou épi nan nou si sé pa nou-minm ki sanktifié Non-l épi si sé pa nan nou-minm li sanktifié.
¬ [203, 432]

2809     Fason Bondié sin-an sé yon pouin santral mistè li-a dépi anvan tout tan, nou pa kapab rivé ladan-l. Sa-k manifésté parapò a sa nan kréasion-an épi nan istoua-a, Sint-Ékritu-a rélé-l gloua, ékla grandè-l (cf. Ps 8 ; Is 6, 3). Antan Bondié fè moun-nan « dapré pòtré-l ak résanblans »-li (Gn 1, 26), li kouroné-l ak gloua (Ps 8, 6), min antan moun-nan fè péché, li « pa gin gloua Bondié-a » (Rm 3, 23). Dépi lè sa-a Bondié montré fason li sin-an antan li révélé épi li bay moun-nan Non li-an, pou-l réstoré-l « dapré pòtré sa-a ki té kréyé-l la » (Col 3, 10).
¬ [293] [705]

2810     Nan Promès li té fè bay Abraam-nan épi nan sèman ki akonpagné-l la (cf. He 6, 13), Bondié té angajé pròp tèt-li san-l pa dévoualé Non-l. Li kòmansé révélé-l bay Moyiz (cf. Ex 3, 14) épi li té manifésté-l nan jé tout pèp-la antan-l sové-l anba Éjipsyin-yo : « Li tiré gloua anpil » (Ex 15, 1). Apré Alians nan Sinayi-a, pèp sa-a vîn « pou li » épi li doué  yon « nasion sin » (sètadi konsakré, sé minm paròl-la nan lang ébré-a : cf. Ex 19, 5-6) paské Non Bondié abité nan li.
¬ [63]

2811     Poutan, malgré Laloua ki sin Bondié ki sin-an ba li yon foua épi lòt foua (cf. Lv 19, 2 : « Sé pou nou sin, paské mouin minm mouin sin, Granmèt Bondié nou-an »), épi minm si Granmèt-la « poutèt Non-li ki sin-an » aji avèk pasians, pèp-la viré do bay Sin Israèl-la épi li té « sal Non-l ki sin-an nan nasion-yo » (cf. Ez 20 ; 36). Sé poutèt sa moun ki kòrèk nan Ansyin Alians-la, pòv-yo ki té tounin sot an égzil-la épi Profèt-yo t-ap boulé ak pasion pou Non li-a.
¬ [2143]

2812     Finalman, sé nan Jézu yo pral révélé nou Non Bondié ki sin-an épi ba nou-l, nan chè-a, kòm Sovè (cf. Mt 1, 21 ; Lc 1, 31) : li révélé apati sa li-minm li yé-a, apati paròl li-a épi apati sakrifis li-a (cf. Jn 8, 28 ; 17, 8 ; 17, 17-19). Sé sa ki kè priyè sasèrdotal li-a : Papa ki sin « mouin konsakré tèt mouin pou yo, pou yo minm tou yo kapab sanktifié nan vérité-a » (Jn 17, 19). Sé paské Jézu « sanktifié » Non-l (cf. Ez 20, 39 ; 36, 20-21) ki fè li « manifésté » nou Non Papa-a (Jn 17, 6). Alafin Pak li-a, Papa-a ba li Non ki anlè tout non-an : Jézu sé Granmèt nan gloua Bondié Papa-a (cf. Ph 2, 9-11).
¬ [434]

2813     Nan dlo Batèm-nan, « nou lavé, nou vîn sin, […] nou vîn kòrèk o non Granmèt nou Jézu-Kri ak nan Éspri Bondié nou-an » (1 Co 6, 11). Pandan tout lavi-nou, Papa-nou rélé nou « pou nou vîn sin » (1 Th 4, 7), épi paské « sé gras a li nou nan Kris Jézu, ki vîn tounin […] sanktifikasion pou nou » (1 Co 1, 30), késion-an sé osijè gloua li-a épi lavi nou-an nan li pou Non li-an kapab sanktifié nan nou épi pou sé nou ki fè sa. Sé sa k-ap pousé prémié démann nou-an.
¬ [2013]

« Dayè, kilès ki t-a kapab sanktifié Bondié, li-minm ki fè vîn sin-an » Min poutèt li-minm li di : “Sé pou nou sin paské mouin-minm mouin sin” » (Lv 20, 26), nou mandé épi nou priyé pou nou minm ki sanktifié nan Batèm-nan, nou pèsévéré nan sa nou kòmansé yé-a. Épi chak jou nou mandé sa. Réyèlman sé chak jou nou bézouin vîn sin-an, pou nou-minm ki fè fot chak jou, nou nétouayé anba fot nou-yo ak yon sanktifikasion san rété. […] Nou priyé pou sanktifikasion sa-a kapab rété nan nou » (S. Cyprien, Dom. orat. 12 : PL 4, 526A-527A).

2814     Sa dépann dé lavi-nou ak priyè-nou san séparasion posib pou Non-l sanktifié nan nasion-yo :
¬ [2045]

« Nou mandé Bondié pou-l sanktifié Non-l, paské sé ak fason li sin-an li sové épi sanktifié tout kréatu. […] Sé Non sa-a ki sové tè-a ki té pèdi-a. Min nou mandé pou Non Bondié sanktifié nan nou ak aksion nou. Réyèlman, lè nou byin aji nou béni Non Bondié, lè nou mal aji nou blasfémé. Tandé Apot-la k-ap di : “Non Bondié réyèlman akòz nou, yo blasfémé-l nan nasion-yo” (Rm 2, 24 ; Ez 36, 20-22). Nou priyé donk, nou priyé pou nou mérité sin nan konpòtman-nou otan Non Bondié sin-an » (S. Pierre Chrysologue, serm. 71 : PL 52, 402A).

« Lè nou di : “Sé pou Non-ou sanktifié”, n-ap mandé pou li sanktifié nan nou, ki nan li, épi an minm tan nan lòt-yo, sa-yo k-ap tann lagras Bondié-a toujou, pou yo obéyi kòmandman-an antan nou priyé pou tout moun, minm pou ènmi nou-yo. Sé pou sa fraz-la pa fini antan l-ap di : sanktifié “nan nou”, min nou di nan tout moun » (Tertullien, or. 3).

2815     Démann sa-a ki anbrasé tout moun, yo kouté-l nan priyè Kris-la, minm jan ak lòt sis démann ki suiv-yo. Priyè ki adrésé bay Papa-nou-an sé priyè-nou, si nou priyé-l nan Non Jézu (cf. Jn 14, 13 ; 15, 16 ; 16, 24. 26). Nan priyè sasèrdotal li-a, Jézu mandé : « Papa ki sin, konsèvé yo nan Non-ou la, yo-minm ou té ban mouin-an » (Jn 17, 11).
¬ [2750]

II. « Sé pou Rouayòm ou-an rivé » (« Sé pou yo rékonèt sé ou ki roua »)

2816     Nan Nouvo Téstaman-an, yo kapab tradui minm paròl-la basileia-a kòm « rouayoté » (non abstrè), « rouayòm » [« péyi-roua »] (non konkrè) oubyin « règn » (non aksion-an). Rouayòm Bondié-a égzisté anvan nou. Nan Paròl-la ki pran chè-a li té vîn pi pré, nan tout Évanjil-la yo té anonsé-l, nan lanmò ak réziréksion Kris-la li rivé. Rouayòm Bondié-a rivé dépi apati Soupé ki sin-an épi, nan Ékaristi-a, li nan mitan nou. Rouayòm-nan ap rivé nan gloua-a, lè Kris-la ap rinmèt li bay Papa-l :
¬ [541] [2632] [560] [1107]

« Li posib minm […] pou sé Kris-la li-minm ki Rouayòm Bondié-a n-ap mandé pou rivé chak jou-a, sa nou souété pou Avènman-l nan vîn prézan tousuit pou nou. Réyèlman kòm li sé Réziréksion-an, paské sé nan li n-ap résisité, konsa tou yo kapab konprann li kòm Rouayòm Bondié-a, paské nan li nou gin pou nou régné (kòmandé kòm roua) » (S. Cyprien, Dom. orat. 13 : PL 4, 527C-528A).

2817     Démann sa-a, sé « Marana Tha »-a, rèl Éspri-a épi Épouz-la : « Vini, Granmèt Jézu » :
¬ [451, 2632, 671]

« Minm si sa pa-t déja détèminé nan priyè-a pou nou mandé Avènman Rouayòm-nan, nou t-ap pousé rèl sa-a kanminm antan n-ap fè vit pou nou anbrasé éspérans nou-an. Anvi nanm mati-yo anba lotèl-la ap rélé kot Granmèt-la : “Jouskilè, Granmèt, ou pap vanjé san-nou sot nan min sa-k abité sou tè-a ?” (Ap 6, 10). Réyèlman sé sètènman nan fin sièk-la vanjans yo-a ap rivé. Pi plis sé pou-l rivé pi vit posib Rouayòm ou-an, Granmèt » (Tertullien, or. 5).

2818     Nan priyè Granmèt-la késion-an sé sitou osijè Avènman final Rouayòm Bondié-a gras a rétou Kris-la (cf. Tt 2, 13). Min dézi sa-a pa fè l’Égliz-la viré do bay mision-l sou tè sa-a, sé pi plis li angajé-l ladan-l. Paské dépi Pantkot-la, Avènman Rouayòm-nan sé travay Éspri Granmèt-la, « k-ap fè travay li-a fîn apouin sou tè-a antan li akonpli tout sanktifikasion » (« Sé li k-a fè tout moun fîn tounin zanmi Bondié nèt ») (MR, prière eucharistique IV).
¬ [769]

2819     « Péyi-roua Bondié-a, […] [sé] jistis épi lapè, épi kè kontan nan Éspri-Sin » (Rm 14, 17). Dènié tan-yo, koté nou yé-a, sé tan yo vidé Éspri-Sin-an. Dépi lè sa-a gin yon konba définitif ki angajé ant « lachè-a » ak Éspri-a : (cf. Ga 5, 16-25) :
¬ [2046] [2516]

« Sé yon kè pròp ki gin doua di ak konfians : “Sé pou Rouayòm ou-an rivé” (Sé pou yo rékonèt sé ou ki roua). Moun ki té tandé Pòl k-ap di : “Pa kité péché-a kòmandé nan kò-nou k-ap mouri-a” (Rm 6, 12) ; épi ki kinbé tèt-li pròp nan aksion-l, nan sa-l pansé ak nan paròl-li ; sé li-minm ki gin pou di : “Sé pou Rouayòm ou-an rivé” (Sé pou yo rékonèt sé ou ki roua) » (S. Cyrille de Jérusalem, catech. myst. 5, 13 : PG 33, 1120A).
¬ [2519]

2820     Antan yo disèné dapré Éspri-a, krétyin-yo doué distingé ant kouasans Rouayòm Bondié-a épi progrè kilti ak sosiété koté yo yé-a. Distinksion sa-a pa yon séparasion. Vokasion moun-nan pou lavi pou tout tan-an pa éliminé, okontrè, sé ranfòsé li ranfòsé dévoua li ginyin pou-l mété fòs li-yo an pratik ansanm ak mouayin li résévoua nan min Kréatè-a pou-l sèvi tè-a nan jistis ak lapè (cf. GS 22 ; 32 ; 39 ; 45 ; EN 31).
¬ [1049]

2821     Démann sa-a, yo soutni-l épi yo kouté-l nan priyè Jézu-a (cf. Jn 17, 17-20), ki prézan épi éfikas nan Ékaristi-a ; li poté frui nan nouvo lavi dapré béatitud-yo (cf. Mt 5, 13-16 ; 6, 24 ; 7, 12-13).
¬ [2746]

III. « Sé pou volonté-ou fèt sou tè-a tankou nan sièl-la »

2822     Sé volonté Papa nou-an pou « tout moun sové, pou yo rivé nan konésans vérité-a » (1 Tm 2, 3-4). « Sé avèk pasians l-ap aji […], paské li pa vlé pou kèk t-a péri » (2 P 3, 9 ; cf. Mt 18, 14). Kòmandman-l nan ki rézimé tout lòt-yo épi ki éksprimé tout volonté-l pou nou, sé pou nou rinmin youn lòt, minm jan li-minm li té rinmin nou-an (Jn 13, 34 ; cf. 1 Jn 3 ; 4 ; Lc 10, 25-37).
¬ [851] [2196]

2823     Li « fè nou konnin mistè volonté-l, dapré bon plézi-l, sa-l té ranjé davans nan li, […] réprann tout bagay nan tèt nan Kris-la […] ; sé nan li-minm minm yo té rélé nou kòm éritié, nou minm yo té mété apa dépi davans, sélon désizion-l k-ap kondui tout bagay sélon plan volonté li-a » (Ep 1, 9-11). Ak insistans n-ap mandé pou projè byinvéyans sa-a réalizé anplin sou tè-a minm jan li déja fèt nan sièl-la.
¬ [59]

2824     Volonté Papa-a réalizé ala pèféksion épi yon sèl foua pou tout tan nan Kris-la, palintèmédiè volonté-l té ginyin kòm moun-nan. Jézu, antan l-ap antré sou tè sa-a, té di : « Min m-ap vini, […] Bondié, pou-m fè volonté-ou » (He 10, 7 ; Ps 40, 7). Sé Jézu sèl ki kapab di : « Mouin minm sé sa-k fè-l plézi sé sa mouin fè tout tan » (Jn 8, 29). Nan priyè agoni li-an, li bay konsantman-l totalman pou volonté sa-a : « Sé pa volonté pa-m, min sé pa-ou la ki pou fèt » (Lc 22, 42 ; cf. Jn 4, 34 ; 5, 30 ; 6, 38). Sé pou rézon sa-a ki fè Jézu « bay pròp tèt li pou péché nou-yo […] dapré volonté Bondié » (Ga 1, 4). « Sé nan volonté sa-a nou vîn sin gras a kado kò Jézu-Kri ki ofri tèt-li yon foua pou tout » (He 10, 10).
¬ [475] [612]

2825     Jézu, « malgré sé Pitit li té yé-a, li té aprann obéyisans nan sa-l soufri yo » (He 5, 8). Pi plis toujou pou nou-minm, kréatu épi péchè, ki vîn tounin pitit adoptif nan li. N-ap mandé Papa nou-an, pou-l fè volonté-nou fè youn ak volonté Pitit li-a pou nou kapab akonpli volonté-l, projè sové li ginyin pou lavi tè-a. Yon fason radikal, nou pa kapab fè sa, min si nou fè youn ak Jézu épi ak puisans Éspri-Sin-an nou kapab rinmèt volonté-nou ba li épi désidé chouazi sa Pitit li-a té toujou chouazi-a : fè sa-k fè Papa-a plézi (cf. Jn 8, 29) :
¬ [615]

« Antan nou rété kolé sou Kris-la, nou kapab tounin yon sèl éspri avèk li, épi konsa akonpli volonté-l pou, minm jan li fèt nèt nan sièl-la, konsa li fèt nèt tou sou tè-a » (Origène, or. 26).

« Gadé kijan [Jézu-Kri] aprann nou aji ak modésti, antan-l montré fòs-la pa dépann sèlman dé éfò n-ap fè, min tou dé lagras ki sot anro-a. Konsa tou li bay lòd pou chak moun k-ap priyé pou kont-li poté inkiétid tout tè-a. Ni li pa-t di, “Sé pou volonté-ou fèt” nan mouin, oubyin nan nou ; “min toupatou sou tè-a”, pou érè-a dérasinin épi vérité-a planté, pou tout injistis éliminé, pou vèrtu-a réfléri, épi nan dévlopé vèrtu-a anyin minm pa fè tè-a diféran parapò a sièl-la » (S. Jean Chrysostome, hom. in Mt. 19, 5 : PG 57, 280B).

2826     Sé nan priyè-a nou kapab disèné kisa ki volonté Bondié (Rm 12, 2 ; Ep 5, 17) épi rivé jouinn pasians pou réalizé-l (He 10, 36). Jézu aprann nou sé pa ak paròl moun antré nan sièl-la, min antan yo fè « volonté Papa-m ki nan sièl-yo » (Mt 7, 21).

2827     « Si yon moun […] fè volonté Bondié, moun sa-a li kouté-l » (Jn 9, 31 ; cf. 1 Jn 5, 14). Sé kalité puisans sa-a priyè l’Égliz-la ginyin nan non Granmèt li-a, sitou nan Ékaristi-a ; li sé yon kominion nan intèsésion-an avèk Manman Bondié ki sin anpil-la (cf. Lc 1, 38. 49) épi tout sin-yo ki té fè Granmèt-la « plézi » paské yo pa-t vlé anyin dòt pasé volonté-l :
¬ [1611]

« Sa pap kontrè ak vérité-a si nou t-a konprann “Sé pou volonté-ou fèt tankou nan sièl-la konsa sou tè-a”, minm jan nan Granmèt-nou Jézu-Kri, konsa tou nan l’Égliz-la : tankou nan mésié-a ki fè volonté Papa-a, konsa nan madanm-nan ki marié avèk li-a » (S. Augustin, serm. Dom. 2, 6, 24 : PL 34, 1279).
¬ [796]

IV. « Pin nou bézouin chak jou-a ba nou li jodi-a »

2828     « Ba nou » : li bèl, konfians pitit sa-yo k-ap tann tout bagay nan min Papa yo-a : « Li fè solèy li-a lévé sou méchan-yo ak sou bon-yo, épi li fè lapli tonbé sou sa-k kòrèk-yo ak sou sa-k pa kòrèk-yo » (Mt 5, 45) épi li bay tout vivan-yo « manjé nan tan yo » (Ps 104, 27). Jézu anségné nou démann sa-a : réyèlman vré li bay Papa nou-an gloua, paské li rékonèt konbyin li bon dépasé tout bonté.
¬ [2778]

2829     « Ba nou » sé éksprésion Alians-la tou : Nou pou li épi li-minm li pou nou. Min paròl sa-a « nou »-an rékonèt li tou kòm Papa tout moun-yo épi n-ap mandé-l pou yo tout, nan solidarité ak sa yo bézouin épi ak soufrans yo.
¬ [1939]

2830     « Pin nou »-an. Papa-a ki ba nou lavi-a pa kapab pa ba nou nouritu ki nésésè pou lavi-a, tout sa-k byin « ki konvnab », matérièl épi spirituèl. Nan prèch sou mòn-nan, Jézu insisté sou konfians sa-a kòm pitit ki kolaboré ak Providans Papa nou-an (cf. Mt 6, 25-34). Li pa pousé nou ditou nan chita pa fè anyin (pasivité) (cf. 2 Th 3, 6-13) min li vlé libéré nou anba tout kè séré ak kè soté épi tout préokipasion. Sé konsa pitit Bondié-yo rinmèt tèt-yo nèt ba li :
¬ [2633]

« Pou moun-yo k-ap chèché Rouayòm ak jistis Bondié-a li promèt l-ap bay tout bagay an plis : réyèlman kòm tout bagay sé pou Bondié, moun ki gin Bondié pa manké anyin, si li-minm li pa bay Bondié ratman » (S. Cyprien, Dom. orat. 21 : PL 4, 534A).
¬ [227]

2831     Min prézans sa-k grangou-yo paské yo pa gin mouayin, révélé yon lòt profondè démann sa-a. Trajédi grangou-a sou tè-a rélé krétyin-yo k-ap priyé an tout vérité, pou yo pran résponsabilité ki éfikas aléga frè yo, ni nan konpòtman pèsonèl yo ni nan solidarité ak fanmi lèzòm-nan. Démann sa-a nan Priyè Granmèt-la, yo pa kapab séparé-l ak parabòl pòv Lazar-la (cf. Lc 16, 19-31) épi ak dènié Jijman-an (cf. Mt 25, 31-46).
¬ [1038]

2832     Tankou yon lévin nan pat-la, nouvoté Rouayòm-nan doué soulvé tè-a ak Éspri Kris-la (cf. AA 5). Li doué manifésté nan jistis ki établi nan rélasion pèsonèl-yo épi sosial-yo, ékonomik-yo épi intènasional-yo, san yo pa bliyé pap gin òganizasion ki kòrèk si pa gin moun ki vlé kòrèk.
¬ [1928]

2833     Sé yon késion pin-« nou », « youn » pou « pliziè ». Béatitud vèrtu kondision pòv-la sé kominion : li rélé pou kominiké épi patajé byin matérièl épi spirituèl-yo, pa antan y-ap fòsé moun, min poutèt rinmin-an, pou sa-k ginyin anpil-yo tounin yon rémèd pou lòt ki nan bézouin-yo (cf. 2 Co 8, 1-15).
¬ [2790, 2546]

2834     « Priyé épi travay » (cf. S. Benoît, reg. 20 ; 48). « Priyé kòmsi tout bagay dépann dé Bondié, épi konsa travay kòmsi tout bagay t-a dépann dé ou » (Attribué à Ignace de Loyola ; cf. Pierre de Ribadeneyra, Tractatus de modo gubernandi Sancti Ignatii 6, 14). Apré nou fîn fè travay-nou, nouritu-a toujou rété yon kado Papa-nou ; li bon pou nou mandé-l li, épi pou nou di-l mèsi pou sa. Sé signifikasion bénédiksion tab-la nan fanmi krétyin-an.
¬ [2428]

2835     Démann sa-a épi résponsabilité ki gin ladan-l nan, gin valè tou pou yon lòt grangou k-ap fè moun-yo dépéri : « Sé pa sou pin sèlman moun-nan viv, min sou tout paròl ki soti nan bouch Bondié » (Dt 8, 3 ; Mt 4, 4), sètadi, Paròl li-a, Éspri li-a. Krétyin-yo doué mété tout éfò-yo pou « anonsé bòn nouvèl-la bay pòv-yo ». Gin yon grangou sou tè-a, « sé pa grangou pin, ni souaf dlo, min pou kouté paròl Granmèt-la » (Am 8, 11). Sé sa-k fè, signifikasion krétyin spésial katriyèm démann sa-a gin rapò ak Pin lavi-a : Paròl Bondié-a yo gin pou akéyi nan lafoua-a, Kò Kris-la pou yo résévoua nan Ékaristi-a (cf. Jn 6, 26-58).
¬ [2443] [1834]

2836     « Jodi-a » sé yon paròl konfians tou. Granmèt-la anségné nou li (cf. Mt 6, 34 ; Ex 16, 19) ; prézonpsion-nou (arogans-nou) pa t-a kapab jouinn li. Kòm sé sitou osijè Paròl li-a késion-an yé épi Kò Pitit li-a, « jodi » sa-a sé pa sèlman jou tan nou-an k-ap mouri-a : sé « Jodi » [ki prézans] Bondié-a :
¬ [1165]

« Si ou résévoua chak jou, chak jou sé jodi pa-ou la. Si Kris-la pou ou jodi-a, chak jou ou résisité. Kijan ? “ Sé pitit mouin ou yé ; sé mouin minm jodi-a ki anfanté-ou” (Ps 2, 7). Jodi-a donk sé lè Kris-la résisité-a » (S. Ambroise, sacr. 5, 26 : PL 16, 453A).

2837     « Chak jou-a ». Mo sa-a, épiousios, yo pa anplouayé-l lòt koté nan Nouvo Téstaman-an. Si yo pran-l nan yon sans tanporèl, li ta yon répétision pédagojik « jodi-a » (cf. Ex 16, 19-21) pou ranfòsé konfians « san rézèv »-la nan nou. Si yo pran-l nan yon sans kalitatif, li vlé di sa-k nésésè pou lavi-a, épi osans laj tout byin ki pèmèt kinbé égzistans-la (cf. 1 Tm 6, 8). Si yo pran-l litéralman (épioúsios : « ki anlè égzistans-la »), li indiké dirèktéman Pin lavi-a, Kò Kris-la, « rémèd imòtalité-a » (S. Ignace d’Antioche) nou pa gin lavi nan nou san li-a (cf. Jn 6, 53-56). Min, si yo kinbé-l ansanm ak paròl ki vîn anvan-an, signifikasion sièl-la parèt klè : « jou » y-ap palé dé li-a, sé jou Granmèt-la, Résépsion Rouayòm-nan, ki antisipé nan Ékaristi-a ki déjà yon avangou Rouayòm-nan k-ap vini-an. Sé sa-k fè, li bon pou yo sélébré litiji ékaristik-la « chak jou ».
¬ [2659] [2633] [1405] [1166] [1389]

« Donk Ékaristi-a sé pin-nou chak jou […].Fòs li réyèlman, sa yo doué konprann la-a, sé fè youn-nan, pou fè nou antré nan Kò li-a, pou fè nou tounin manb li-yo, nou tounin sa nou résévoua-a. […] Épi sa nou tandé chak jou nan léktu-yo nan l’Égliz-la, sé pin chak jou-a ; épi sa nou tandé épi sa nou di nan imn-yo, sé pin chak jou-a. Sa-yo réyèlman yo nésésè pou pèlérinaj nou-an » (S. Augustin, serm. 57, 7, 7 : PL 38, 389).

Papa-a ki nan sièl-la ap ankourajé nou pou, tankou pitit sièl-la, nou mandé Pin sièl-la (cf. Jn 6, 51). Kris-la « sé li-minm pin-an ki an sémans nan Vièj-la, ki lévé nan chè-a, ki pétri nan soufrans-la, ki kuit nan founèz tonbo-a, ki konsèvé nan l’Égliz-yo, yo poté sou lotèl-yo épi yo administré kòm manjé ki sot nan sièl-la bay fidèl-yo chak jou » (S. Pierre Chrysologue, serm. 71 : PL 52, 402D).

V. « Padoné sa nou fè-ou, tankou nou padoné moun ki fè nou kichòy »

2838     Démann sa-a fè nou sézi. Si sé sèlman prémié pati fraz-la li té ginyin – « Padoné nou dèt nou-yo » –, yo t-a kapab fè-l antré inplisitman nan toua prémié démann Priyè Granmèt-la, paské sakrifis Kris-la sé « pou padon péché-yo ». Min dapré dézièm pati fraz-la, yo pap kouté déman nou-an sof si anvan nou korésponn ak yon égzijans. Démann nou-an viré nan diréksion sa k-ap vini-an, répons nou-an vini anvan ; sé pousa yon paròl mété yo ansanm : « tankou ».
¬ [1425] [1933] [2631]

« Padoné sa nou fè-ou… »

2839     Ak odas konfians-la nou té kòmansé priyé Papa nou-an. Antan nou t-ap sipliyé-l pou-l sanktifié Non-l, nou té mandé-l pou nou toujou vîn pi sin. Min, minmsi nou abiyé ak rad Batèm-nan, nou pa sispann fè péché épi viré do bay Bondié. Kounié-a, nan nouvo démann sa-a, nou tounin bò koté-l, tankou pitit ki t-al banboché-a (cf. Lc 15, 11-32), épi nou rékonèt dévan-l nou sé péchè, minm jan ak piblikin-an (cf. Lc 18, 13). Démann nou-an kòmansé ak yon « konfésion » koté nou déklaré mizè-nou ak mizérikòd li-a an minm tan. Éspérans nou-an solid, paské nan Pitit li-a, « nou gin mouayin délivrans, padon péché-yo » (Col 1, 14 ; Ep 1, 7). Sign éfikas padon-l nan épi nou pa kapab douté sou li, nou jouinn li nan sakréman l’Égliz li-a (cf. Mt 26, 28 ; Jn 20, 23).
¬ [1425] [1439] [1432]

2840     Poutan, épi sé sa ki fè nou pè, riviè mizérikòd sa-a pa kapab antré nan kè-nou, tout tan nou poko padoné moun ki fè nou kichòy ki mal. Rinmin-an, minm jan ak Kò Kris-la, yo pa kapab divizé-l : nou pa kapab rinmin Bondié nou pa ouè-a, si nou pa rinmin frè ak sè nou ouè-yo (cf. 1 Jn 4, 20). Antan kè-nou réfizé gin pitié pou frè ak sè nou-yo, li fèmin, li vîn tèlman di, sa fè mizérikòd rinmin Papa-a pa kapab antré ladan-l ; lè nou konfésé péché nou-yo, kè-nou ouvri pou lagras li-a.
¬ [1864]

2841     Démann sa-a tèlman inpòtan, sé sou li-minm sèl Granmèt-la tounin antan l-ap dévlopé prèch sou mòn-nan (cf. Mt 6, 14-15 ; 5, 23-24 ; Mc 11, 25). Égzijans kapital sa-a nan mistè Alians-la inposib pou moun-nan. « Pou Bondié minm, tout bagay posib » (Mt 19,26).

« ... tankou nou padoné moun ki fè nou kichòy »

2842     « Tankou » sa-a sé pa yon sèl foua li vini nan ansègnman Jézu-a : « Konsa sé pou nou kòrèk nèt, tankou Papa-nou ki nan sièl-la li kòrèk nèt » (Mt 5, 48) ; « Sé pou nou gin mizérikòd, tankou Papa nou gin mizérikòd-la » (Lc 6, 36) ; « Mouin ba nou yon kòmandman nouvo, pou nou youn rinmin lòt minm jan mouin rinmin nou-an, sé konsa pou nou youn rinmin lòt » (Jn 13, 34). Li inposib pou kinbé kòmandman Granmèt-la, si sé yon késion imité modèl Bondié bay-la sou déyò. La-a sé yon patisipasion vital épi ki soti « nan fon kè-a » nan sa-k fè Bondié nou-an sin-an, nan mizérikòd-li épi nan rinmin li-an. Sé sèlman Éspri-a « k-ap fè nou viv-la » (Ga 5, 25) ki kapab fè santiman ki té nan Kris Jézu-yo tounin pròp santiman « nou » (cf. Ph 2, 1. 5). Lè sa-a padon-an kapab fè yon sèl (unité padon-an vîn posib), « pou youn padonnin lòt, tankou Bondié té padonnin nou nan Kris-la » (Ep 4, 32).
¬ [521]

2843     Konsa paròl Granmèt-la vîn vivan osijè padon-an, osijè rinmin sa-a ki rinmin rivé jous nan dènié bout rinmin-an (cf. Jn 13, 1). Parabòl sèvitè san mizérikòd-la ki kouronnin ansègnman Granmèt-la osijè kominion nan l’Égliz-la (cf. Mt 18, 23-35), fini ak paròl sa-yo : « Sé konsa tou Papa-m ki nan sièl-la ap fè avèk nou, si nou chak nou pa padonnin frè-nou ak tout kè-nou ». Sé la, réyèlman vré, nan « fon kè-a » tout bagay maré épi lagé. Sa pa nan pouvoua-nou pou nou pa santi sa yo fè nou ki mal-la oubyin pou nou bliyé-l ; min kè ki ofri tèt-li bay Éspri-Sin-an fè blésu-a tounin konpasion épi li pròpté mémoua-a, antan-l fè mové kou-a (ofans-la) tounin intèsésion.
¬ [368]

2844     Priyè krétyin-an rivé jous nan padon pou ènmi-yo (cf. Mt 5, 43-44). Li transfòmé disip-la pou-l vîn konfòm ak Mèt li-a. Padon-an sé pouint tèt ki pi ro nan priyè krétyin-an ; kado priyè-a sé sèlman nan yon kè ki konfòm ak konpasion Bondié-a yo kapab résévoua-l. Padon-an témouagné sou tè-a rinmin-an pi fò pasé péché-a. Mati-yo, yè ak jodi-a, rann Jézu témouagnaj sa-a. Padon-an sé kondision fondamantal pou Rékonsiliasion (cf. 2 Co 5, 18-21) pitit Bondié-yo avèk Papa yo-a épi pou moun-yo youn ak lòt (cf. Jean-Paul II, DM 14).
¬ [2262]

2845     Pa gin okinn limit ni mézi pou padon sa-a ki soti ésansièlman nan Bondié (cf. Mt 18, 21-22 ; Lc 17, 3-4). Pou késion « mové kou »-yo, « ofans-yo » (« péché-yo » dapré Lc 11, 4 oubyin « dèt-yo » dapré Mt 6, 12), réyèlman vré nou tout nou gin dèt : « Nou pa doué gin okinn dèt pou pèsonn, sof pou nou youn rinmin lòt » (Rm 13, 8). Kominion Sint Trinité-a sé sous épi règ vérité ninpòt rélasion (cf. 1 Jn 3, 19-24). Nou viv li nan priyè-a, sitou nan Ékaristi-a (cf. Mt 5, 23-24) :
¬ [1441]

« Bondié pa aksépté sakrifis moun k-ap simin divizion épi li bay lòd kité lotèl-la pou rékonsilé ak frè-a anvan, pou ak priyè ki fè lapè Bondié tou kapab anpè. Sakrifis ki pi gran pou Bondié sé lapè nou-an épi bòn antant tankou frè épi réyinion pèp-la nan (unité) Papa-a ak Pitit-la ak Éspri-Sin-an ki fè youn » (S. Cyprien, Dom. orat. 23 : PL 4, 535C-536A).

VI. « Pa kité nou pran nan pièj »

2846     Démann sa-a rivé nan rasîn sa-k té vîn anvan-an, paské péché nou-yo sé frui konsantman nan tantasion-an. Nou priyé Papa-nou pou-l pa kité nou « antré » ladan-l. Li difisil pou tradui mo grèk-la ak yon sèl mo : li vlé di « pa pèmèt nou antré nan… » (cf. Mt 26, 41), « pa kité nou sikonbé nan tantasion ». « Bondié réyèlman pa gin lidé fè sa-k mal, li minm li pa tanté pèsonn » (Jc 1, 13), okontrè li vlé libéré nou anba tantasion-an. N-ap priyé-l pou-l pa kité nou antré nan chémin ki minnin nan péché-a. N-ap konbat ant « lachè-a ak Éspri-a ». Démann sa-a mandé Éspri disènman-an ak fòs-la.
¬ [164] [2516]

2847     Éspri-Sin-an fè nou disèné ant éprèv-la, ki nésésè pou progrè moun-nan sou paranndan-an (cf. Lc 8, 13-15 ; Ac 14, 22 ; 2 Tm 3, 12) pou rivé nan yon « andirans » (vertu éprouvée) (Rm 5, 3-5), épi tantasion-an ki minnin nan péché-a ak nan lanmò-a (cf. Jc 1, 14-15). Nou doué disèné tou ant « afronté tantasion-an » épi « konsanti bay tantasion-an ». Anfin disènman-an démaské manti ki nan tantasion-an : an aparans, objè li-a « bon […], li bèl pou jé, aspè-l bay plézi » (Gn 3, 6), pandan réyèlman vré frui-li sé lanmò.
¬ [2284]

« Bondié réyèlman pa vlé pèsonn fè byin paské yo fòsé-l fè-l, min paské li vlé […]. An plis sé pou sa tantasion-an itil. Sa nanm-nou résévoua kaché pou tout moun sof pou Bondié, minm pou nou-minm, yo vîn manifésté palintèmédiè tantasion-yo, pou sa nou yé-a pa kontinué kaché pou nou, min pou nou konnin-l, nou santi si nou vlé pròp malè-nou, épi nou rann gras pou sa-k bon-yo ki vîn parèt palintèmédiè tantasion-yo » (Origène, or. 29).

2848     « Pa pran nan pièj » (« Pa antré nan tantasion ») inpliké yon désizion kè-a : « Sèké koté trézò-ou la yé-a, sé la kè-ou ap yé tou. […] Pèsonn pa kapab sèvi dé mèt » (Mt 6, 21. 24). « Si sé Éspri-a k-ap fè nou viv, sé dapré Éspri-a tou pou nou maché » (Ga 5, 25). Nan « konsantman » sa-a nou bay Éspri-Sin-an, Papa-a ba nou fòs. « Tantasion-an pa sézi nou sof sa moun kapab poté ; Bondié minm fidèl, li minm ki pa kité yo tanté nou dépasé sa nou kapab poté, min l-ap fè avèk tantasion-an minm, nou jouinn mouayin soti, pou nou kapab sipòté » (1 Co 10, 13).
¬ [1808]

2849     Kalité konba sa-a minm épi kalité viktoua sa-a, yo pa posib si sé pa nan priyè-a. Gras a priyè-a, Jézu ranpòté viktoua sou sa k-ap tanté-a, dépi nan kòmansman (cf. Mt 4, 1-11) épi nan dènié konba agoni li-an (cf. Mt 26, 36-44). Kris-la fè nou fè youn ak konba li-a épi ak agoni li-an nan démann sa-a nou adrésé bay Papa-a. Yo raplé vijilans kè-a avèk insistans an kominion avèk vijilans li-a (cf. Mc 13, 9. 23. 33-37 ; 14, 38 ; Lc 12, 35-40). Vijilans-la sé « kinbé kè-a » épi Jézu priyé Papa-l pou-l kinbé nou nan Non-l (Jn 17, 11). Éspri-Sin-an ap chèché révéyé nou san rété pou vijilans sa-a (cf. 1 Co 16, 13 ; Col 4, 2 ; 1 Th 5, 6 ; 1 P 5, 8). Démann sa-a vîn gin yon signifikasion trajik parapò a dènié tantasion konba nou-an sou tè-a ; l-ap mandé pèsévérans final-la. « Min m-ap vini tankou yon vòlè. Kontantman pou moun k-ap véyé » (Ap 16, 15).
¬ [540, 612] [2612] [162]

VII. « Min délivré nou ak sa ki Mal »

2850     Dènié démann nou adrésé bay Papa nou-an rapòté tou nan priyè Jézu-a : « Mouin pa priyé pou-ou ouété yo sot sou tè-a, min pou-ou prézèvé yo sot anba Malin-an » (Jn 17, 15). Li konsèné nou, nou chak pèsonèlman, min nou toujou yon « nou » k-ap priyé, an kominion ak tout l’Égliz-la épi pou libérasion tout fanmi lèzòm. Priyè Granmèt-la pa sispann ouvri dimansion Déroulman projè sové nou sové-a (Économie du salut) pou nou. Dépandans-nou youn parapò a lòt nan dram péché-a ak lanmò-a vîn chanjé pou-l tounin solidarité anndan Kò Kris-la, pou-l tounin « kominion sin-yo » (cf. RP 16).
¬ [309]

2851     Nan démann sa-a, Mal-la pa yon abstraksion, sé yon pèrsòn li dézigné, Satan, Malin-an, anj k-ap opozé ak Bondié-a. « Diab »-la (dia-bolos) sé sa ki « jété-l an travè » projè Bondié-a épi « travay salu-a » ki akonpli nan Kris-la.
¬ [391]

2852     « Li t-ap touyé moun dépi nan kòmansman-an […], li sé mantè épi li sé papa manti » (Jn 8, 44), « Satan-an, li minm ki t-ap tronpé tout tè-a » (Ap 12, 9), péché-a ak lanmò-a antré sou tè-a akòz li épi sé nan pèdi l-ap pèdi batay-la définitivman tout kréasion-an « ap libéré ni ak péché, ni ak lanmò » (MR, prière eucharistique IV). « Nou konnin tout moun ki fèt sot nan Bondié pa fè péché ; min Pitit Bondié-a fè-l kinbé fèm, Mové-a pa touché-l. Nou konnin sé nan Bondié nou soti, tout tè-a minm instalé nan Mové-a » (1 Jn 5, 18-19) :

« Granmèt-la minm gin pouvoua, li-minm ki ouété péché nou-an épi ki padoné fot nou-yo, pou-l protéjé épi kinbé nou kont pièj Djab-la k-ap konbat nou-an, pou ènmi-an ki abitué anjandré fot koupab-la pa siprann nou. Min moun ki rinmèt tèt-li bay Bondié pa pè Djab-la. “Si” réyèlman “Bondié pou nou, kilès ki kapab kont nou ?” (Rm 8, 31) » (S. Ambroise, sacr. 5, 30 : PL 16, 454AB).

2853     Viktoua-a sou « chèf tè sa-a » (Jn 14, 30) nou déja ginyin-l, yon sèl foua pou tout tan, nan Lè sa-a koté Jézu té rinmèt tèt-li libréman bay lanmò-a pou-l kapab ba nou lavi-a. Lè sa-a jijman tè sa-a fèt épi chèf tè sa-a « yo jété-l déyò » (cf. Jn 12, 31 ; Ap 12, 10). « Li pèsékité madanm-nan » (cf. Ap 12, 13-16), min li pa gin priz sou li : nouvo Èv-la, « plin lagras » Éspri-Sin-an, prézèvé anba péché-a ak dékonpozision lanmò-a (Imakilé Konsépsion épi Asonpsion Trè Sint Vièj Mari, Manman Bondié). « Épi dragon-an faché sou madanm-nan, épi li pati al fè lagè kont rès désandans li-yo » (Ap 12, 17). Sé poutèt sa, Éspri-a ak Égliz-la priyé : « Vini, Granmèt Jézu » (Ap 22, 17. 20) paské Avènman-l nan ap libéré nou anba Mové-a.
¬ [677] [490] [972]

2854     Antan nou mandé pou nou libéré anba Mové-a, nou mandé tou pou nou libéré anba tout mal, prézan, pasé épi k-ap vini, Mové-a ki fè yo oubyin ki pousé fè yo-a. Nan dènié démann sa-a, l’Égliz-la poté kè séré tout tè-a dévan Papa-a. Avèk libérasion anba sa-k mal-yo k-ap krazé ras moun-nan, l-ap mandé kado lapè-a ki gin anpil valè-a épi lagras pèsévérans nan tann Kris-la tounin. Antan l-ap priyé konsa, nan umilité lafoua-a, l-ap antisipé tounin tout moun-yo ak tout bagay-yo ap tounin anba yon sèl tèt-la nan Sa-a ki gin « klé lanmò-a ak anba tè-a » (Ap 1, 18), « li-minm ki la, ki té la, k-ap vini, li-minm ki gin tout pouvoua-a » (Ap 1, 8 ; cf. Ap 1, 4) :
¬ [2632]

« Granmèt, tanpri souplé délivré nou ak tou sa ki mal. Fè kè nou pozé pandan tout lavi nou. Édé nou pou jan ou gin bon kè. Délivré nou nèt ak tout péché nou-yo é protéjé nou, pou okinn malè pa rivé nou. N-ap éspéré byin ou promèt nou-an: Sovè nou, Jézu-Kri k-ap vini-an » (MR, Embolisme).
¬ [1401]

 

Gid

Louanj (Doksoloji) final-la

2855     Louanj final-la « Paské sé ou minm sèl ki roua, sé ou minm ki gin tout pouvoua, sé ou sèl ki mérité konpliman » (« Paské sé pou ou ringn-nan yé, épi pouvoua-a, épi gloua-a »), réprann palintèmédiè yon inkluzion toua prémié démann nou fè Papa nou-an : glorifikasion Non-l nan, Avènman Rouayòm li-an épi puisans volonté-l k-ap sové nou-an. Min répriz sa-a fèt nan li anba fòm adorasion ak aksion-d-gras, tankou nan litiji sièl-la (cf. Ap 1, 6 ; 4, 11 ; 5, 13). Chèf tè sa-a, antan l-ap bay manti, té vlé bay pròp tèt-li toua tit sa-yo kondision roua, puisans épi gloua (cf. Lc 4, 5-6) ; Kris Granmèt-la rapotè yo bay Papa-l ak Papa-nou, joustan li rinmèt Rouayòm-nan nan min-l, lè mistè sové-a fîn réalizé définitvman épi Bondié ap tout bagay nan tout moun (cf. 1 Co 15, 24-28).
¬ [2760]

2856     « Min lè priyè-a fini, ou di : “Amèn”, palintèmédiè Amèn sa-a, ki vlé di “sé pou sa fèt” (cf. Lc 1, 38) ou signin tout sa ki anndan priyè sa-a Bondié transmèt nou-an » (S. Cyrille de Jérusalem, catech. myst. 5, 18 : PG 33, 1124A).
¬ [1061 - 1065]

Rézimé

2857     Nan priyè « Papa-nou »-an, toua prémié démann-yo vizé kòm objéktif gloua Papa-a : réspè (sanktifikasion) Non-l, Avènman Rouayòm-nan épi akonplisman volonté Bondié-a. Rès kat-yo prézanté-l sa nou bézouin : démann sa-yo gin rapò ak lavi-nou pou nouri-l oubyin pou géri-l sot anba péché épi yo gin pou ouè ak konba n-ap minnin pou viktoua Byin-an sou Mal-la.

2858     Antan nou mandé : « Sé pou yo réspékté Non-ou » nou antré nan projè Bondié-a, sanktifikasion Non-l nan – sa-l té révélé Moyiz-la, épi apré nan Jézu – n-ap fè-l épi l-ap fèt nan nou, minm jan tou nan tout nasion épi nan chak moun.

2859     Ak dézièm démann-nan, l’Égliz-la vizé sitou rétou Kris-la épi Avènman final Rouayòm Bondié-a. L-ap priyé tou pou Rouayòm Bondié-a grandi nan lavi nou « jodi-a ».

2860     Nan touazièm démann-nan, n-ap priyé Papa-nou pou-l fè volonté-nou fè youn ak volonté Pitit li-a pou réalizasion projè sové-a nan lavi moun sou tè-a.

2861     Nan katriyèm déman-nan, antan nou di « Ba nou », ansanm ak tout frè nou-yo, n-ap éksprimé konfians nou ginyin tankou Pitit nan Papa-nou ki nan sièl-la. « Pin nou »-an indiké manjé sou tè-a ki nésésè pou soutni égzistans tout moun épitou sa vlé di Pin lavi-a : Paròl Bondié-a ak kò Kris-la. Yo résévoua-l nan « Jodi » Bondié-a, kòm nouritu ki vrèman indispansab-la, ki soutni égzistans-la (dépi anlè) nan Résépsion Rouayòm-nan, sa Ékaristi-a antisipé-a.

2862     Sinkièm démann-nan mandé mizérikòd Bondié-a pou péché nou-yo, mizérikòd sa-a pap kapab antré nan kè-nou si nou pa aprann padoné ènmi nou-yo dapré égzanp Kris-la épi ak sékou-li.

2863     Lè nou di « Pa kité nou pran nan pièj », n-ap mandé Bondié pou-l pa pèmèt nou avansé sou chémin k-ap minnin nan péché-a. Démann sa-a ap sipliyé pou Éspri disènman ak fòs-la ; l-ap mandé  lagras vijilans-la ak pèsévérans final-la.

2864     Nan dènié démann-nan, « Min délivré nou ak sa ki Mal », krétyin-an ap priyé Bondié ansanm ak l’Égliz-la pou viktoua Kris-la manifésté, sa-l déja ranpòté sou « chèf tè sa-a », sou Satan, anj ki opozé pèsonèlman kont Bondié ak projè sové nou-an.

2865     Palintèmédiè « Amèn » final-la, nou éksprimé « Fiat »-nou osijè sèt démann-yo : « Sé pou sa fèt konsa… ».

 

Gid